به گزارش پارت نیوز؛ قبرستان خالد نبی و زیارتگاه آن محلی برای زیارت و سیاحت است. فضای اطراف این زیارتگاه و مناظر پیرامون آن، سراسر آرامش و مملو از زیبایی‌های غیرقابل وصف است. مکان آرامگاه بر فراز قله کوه گوگجه داغ قرارگرفته و چشم‌انداز زیبای آن بر بلندی کوه، همان چیزی است که سبب شده توجه طبیعت گردان به این منطقه جلب شود. خالد نبی درواقع یک مجموعه متشکل از گورستان خالد نبی، آرامگاه چوپان آتای و زیارتگاه خالد نبی است. این مجموعه یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین جاهای دیدنی استان گلستان به شمار می‌رود.
قبرستان خالد نبی در شمال شرقی‌ترین منطقه استان گلستان قرار دارد و جزو مناطق مرزی و در کناره بیابان‌های بزرگ آسیا است. در کنار این قبرستان زیارتگاهی وجود دارد که به همین نام است.
این قبرستان در فاصله ۹۰ کیلومتری از شهر گنبدکاووس، حدود ۵۵ کیلومتری شهرستان کلاله و نزدیک به روستای گچی سو است. این منطقه از توابع بخش مراوه‌تپه است. قبرستان خالد نبی بر فراز قله گوگجه داغ قرار دارد. این کوه در زبان محلی گوژ نیز خوانده می‌شود که به معنای قدرت است. این منطقه در محدوده ترکمن‌صحرا است و زبان مردم بومی ترکمنی است.
فهرست
قبرستان خالد نبی در حدود ۷۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. رشته‌کوه گوگجه داغ از مشرق به کوه‌های بابا شملک و از شمال و غرب و جنوب به هزار دره اطراف پیوسته است.
مسیر قبرستان خالد نبی و زیارتگاهش مسیری کوهستانی است اما می‌توانید از طریق مسیر کلاله و تمرقره قوزی بروید تا برای رسیدن به این قبرستان به مشکلی برخورد نکنید.
امکانات رفاهی این منطقه خیلی نیست و درصورتی‌که تمایل به رفتن به قبرستان خالد نبی دارید بهتر است فصول معتدل را برای رفتن به این منطقه انتخاب کنید. درصورتی‌که تمایل دارید به این منطقه بروید حتماً امکانات رفاهی ضروری مانند آب خوردنی و انواع نوشیدنی‌های خنک و یخ به همراه داشته باشید. این منطقه از مناطق کویری است؛ فلذا بهترین زمان برای بازدید آن فروردین و اردیبهشت‌ماه است.
در نزدیکی آرامگاه خالد نبی بقعه‌های دیگری نیز وجود دارد که کمی پایین‌تر از آرامگاه است. این بقعه‌ها به ترتیب بقعه طلحه جان، بقعه عالم بابا و چوپان عطا که دره زیرین آرامگاه قرار دارد و به آن دره پنج شیر می‌گویند.در این دره چشمه‌ای هم قرار دارد که نام آن خضر دندان است.
در افسانه‌های محلی این‌گونه آمده است که عالم بابا پدر همسر خالد نبی است و چوپان عطا از افراد نزدیک به خالد نبی بوده است. همگی این افراد در میان ترکمن‌ها قابل‌احترام هستند.
قبرستان خالد نبی در قسمت شرقی زیارتگاه خالد نبی قرار دارد. این قبرستان بر روی رشته‌ای از تپه‌ماهور واقع‌شده که ارتفاعش از زیارتگاه پایین‌تر است. قبرستان خالد نبی در حدود ۶۰۰ سنگ مزار استوانه‌ای دارد که برخی بعضاً تا ارتفاع دو متر می‌رسد. قبرهای کوچک‌تر و بافرم دیگری هم در این قبرستان هستند.
خالد نبی کیست
خالد نبی یکی از پیامبرانی است که در مدت‌زمانی بین حضرت عیسی (ع) و حضرت محمد (ص) زندگی می‌کرده. نام کامل او خالد نبی غیث بن سنان عبسی بود. ترکمن‌ها او را «حالت نبی» هم می‌خوانند.
در کتاب ناسخ التواریخ، این‌طور آمده است که خالد بن سنان شش هزار و یک‌صد و بیست‌وسه سال بعد از به دنیا آمدن آدم و در سال ۵۳۰ میلادی به مقام نبوت رسیده است. خالد نبی دین ابرانی داشته و مردم را به شریعت «اسماعیل ذبیح اله» دعوت می‌کند.
خالد نبی از سرزمین عدن بوده که یمن کنونی است و از قبیلۀ «بنی عبس بغیض» بوده است.
در این دوره زمانی انوشیروان پادشاهی ایران بوده آئین رسمی ایران زرتشتی بوده است. فاصله زیستی ایشان با پیامبر خاتم محمد مصطفی (ص) نزدیک به ۴۰ سالت است. در روایات آمده است که دختر خالد نبی در دوران کهولت سن با پیامبر اسلام دیداری داشته و مسلمان می‌شود. در احادیث آمده است که پیامبر پسازایمان آوردن ایشان به او می‌گوید: «مرحبا بإبن اخی»
همچنین در کتاب تفسیر روح البیان قسمت اول صفحه ۵۵۱ روایتی به نقل از کلبی آمده است که ، مابین پیامبری عیسی (ع) و محمد (ص) چهار نبی برای هدایت مردم ظهور کردند که یکی از آن‌ها خالد بن سنان است.
در کتاب تفسیر روح المعانی قسمت ششم صفحه ۱۰۴ ازنظر تاریخی، پیامبری خالد بن سنان ازنظر شهاب محقق است. درواقع روایت چنین است: « و صحح الشهاب انه من الانبیاء » که ترجمه آن می‌شود: « شهاب ثابت کرده است که او از انبیاء هست.» پیامبری وی ازنظر شریعت ثابت‌شده است و همچنین کتاب تفسیر صاوی علی الجلالین قسمت اول سوره مائده صفحه ۲۷۵ و نیز در حاشیه تفسیر الجلالین کلان در سوره مائده صفحه ۹۷ چنین می‌گوید: مابین پیامبری عیسی و محمد چهار نبی بوده است، که سه تن از آنان از بنی‌اسرائیل و چهارمی خالد بن سنان بوده است، که از طایفه عرب عبسی (ع) هست. محمد (ص) در مورد او گفته است: «نبی ضیعه قومه» و به نقل از تفسیر روح البیان قسمت سوم صفحه ۲۴۱ سوره یاسین خالد بن سنان عرب از طایفه بنی عبسی و از جانب خداوند برای هدایت قومش فرستاده می‌شود و مابین پیامبری عیسی و محمد بوده و قبر او در ناحیه جرجان (جرجان زمین) در قله کوهی است. عین متن روح البیان چنین است: «علی قله جبل فی ناحیه جرجان».
حمدالله مستوفی، نویسندهٔ تاریخ گزیده آورده است: خالد بن سنان العبسی معاصر انوشیروان عادل بوده و دعوت دین مسیح می‌کرد، و در زمین بنی غطغان، در آن‌وقت آنجا آتشی از زمین درآمده بود، هر کس از نزدیکی آن عبور می‌کرد می‌سوخت. بعضی از اعراب آن آتش را به خدایی می‌پرستیدند. خالد ستایش آن را منع کرد، و ایشان را به دین عیسی خواند. به او گفتند: تو آن آتش را دفع کن تا ما دین عیسی را قبول کنیم. خالد با ده رفیق روی به آتش نهاد. آتش آهنگ ایشان کرد. خالد دره (داس) ای داشت، بر آن آتش می‌زد. رفیقان را گفت تا نعلین بر آن می‌زدند، بعد از ضرب بسیار آتش بگریخت و به چاهی فرورفت. خالد از عقب آتش به چاه فرورفت. بعد از زمانی بیرون آمد، جامه‌ها از عرق‌تر شده، اما نسوخته بود؛ و دیگر آن آتش کس ندید. خالد هر وقت که خواستی باران ببارد، سر به جیب فروبردی و تا سر برنیاوردی، بازنیستاد. به‌وقت وفات وصیت کرد که مرا بر فلان پشته دفن کنید، و بعد از سه روز که شتر دم‌بریده بر سر گور آید، مرا از گور برآرید تا شمارا هر چه تا قیامت خواهد بود حکایت کنم. چون وفات کرد قومش خواستند وصیت او به‌جای آوردن، اقربای او مانع شدند و گفتند این ننگ بر خود نپسندیم که مرده ما را از گور برآورند.
یکی از علمای ترکمن نیز در خصوص خالد نبی نوشته است «خالد نبی که مردم مسلمان ترکمن نسل‌اندرنسل به زیارت بقعه ایشان مبادرت کرده‌اند، به شهادت کتب تاریخی، تفاسیر و به‌خصوص نوشته‌های ابن شهاب یکی از پیامبران الهی بوده است. به اعتقاد مردم مسلمان ترکمن، خالد نبی در بلندترین نقطه کوهی در شرق به خاک سپرده‌شده و شعرا در اشعارشان از ایشان یادکرده‌اند»
همچنین ملا مسکین قلیچ شاعر ترکمن که بین سال‌های ۱۲۲۶ تا ۱۲۸۳ می‌زیسته دریکی از اشعارش در وصف خالد نبی می‌گوید « بلند نیره خالد بن تیاندور» به معنای آنکه بر فرازش خالد نبی آرامیده است. در پایان قابل‌ذکر است که ترکمنان ساکن ترکمن‌صحرا و گنبدکاووس عمده‌ترین زائران زیارتگاه خالد نبی بوده و کرامات و معجزات بسیاری را به خالد نبی نسبت می‌دهند، و دراین‌باره داستان‌ها دارند.
تاریخچه قبرستان خالد نبی
قبرستان خالد نبی به دلیل داشتن مناطق کوهستانی و دسترسی سخت آن کمتر موردتحقیق و پژوهش باستان شناسان قرارگرفته است. اولین بار نام این قبرستان در کتاب «یک مسافرت زمستانی از استانبول به تهران» اثر جیمز بیلی فریزر برده شده است. این کتاب در سال ۱۸۳۸ چاپ‌شده است.
درواقع قبرستان خالد نبی در قسمت شرعی مقبره عالم بابا قرار دارد. این قبرستان بر روی سلسله تپه‌های خاکی قرار دارد که ارتفاعی به‌مراتب کمتر از قله دارند. در این بخش شما قبرستانی را می‌بینید با ظاهری متفاوت ازآنچه قبلاً دیده‌اید. جایی که سنگ‌های استوانه‌ای شکل به طول ۲ و حتی بیشتر از زمین به سمت آسمان افراشته شده‌اند. بر اساس اسناد موجود در حدود ۶۰۰ سنگ مزار در قبرستان خالد نبی وجود دارد. پراکندگی قبرهای در اطراف کوه مرکزی و کوه شرقی دیده می‌شود. برخی از سنگ مزارها در این قبرستان به‌صورت تکی در تپه‌ها قرار دارد و برخی به‌صورت گروهی قرارگرفته است.
متأسفانه تا امروز اطلاعات دقیقی از قدمت و پیشینهٔ این مجموعه وجود ندارد و هر آنچه گفته می‌شود بر اساس حدسیات و گمانه‌زنی‌های برخی پژوهشگران است. افسانه‌های عامیانه هم که از زبان بومیان منطقه دست‌به‌دست شده هم در این رابطه بی‌تأثیر نیست.
قبرستان خالد نبی منطقه ثبت‌شده و حفاظت‌شده به‌عنوان میراث ملی است. متأسفانه بسیاری از سنگ‌قبرها تخریب‌شده و حفاظت مناسبی از این اثر فوق‌العاده صورت نمی‌گیرد.
راز قبرستان خالد نبی
یکی از محققانی که در خصوص قبرستان خالد نبی تحقیق کرده است دیوید استروناخ است که در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ بیش از ۶۰۰ سنگ ایستاده کشف کرد. این منطقه سنگی وسعت زیادی داشت .سنگ‌های مزار قبرستان خالد نبی از سنگ‌های یکپارچه تراش‌خورده بود. شکل آن‌ها به‌صورت استوانه‌ای و صلیبی است. برخی معتقدند سنگ‌ها نمونه‌های از معماری گذشتگان بر پایه آلات جنسی بوده است. گروهی نیز معتقدند قوم دفن شده آلت پرست بودند. این موضوع از جاذبه‌های توریستی این روزهای این قبرستان است.
برخی سنگ‌های مزار استوانه‌ای را به آلت مردانه نسبت داده‌اند و معتقدند در آن قبر مرد دفن شده است. گروهی دیگر این اعتقاد را ندارند و معتقدند سنگ به شکل مردی است که ایستاده و برآمدگی بالای سنگ کلاه او است. در کمر هم شالش را بسته است.این گروه معتقدند سنگ‌هایی که دو حلقه در پایین دارند نشانی از شال پهلوانی آن‌ها است. همچنین بر این باورند که آنانی که طول سنگ‌قبرشان بیشتر است جایگاه بالاتری داشتند و طول سنگ‌قبرها نمادی از جایگاه اجتماعی فرد بوده است.
همچنین قبرهایی که برای زنان است نمادی از سینه یا سینه‌بندهای زنانه دارد. این قبرها برعکس قبرهای مردان سطحی تخت دارند. جالب است بدانید که همه گورهای زنان به سمت شمال قرارگرفته است. بر اساس داده‌های باستان‌شناسی قبرستان خالد نبی مربوط به عصر پارینه‌سنگی است.
زیارتگاه‌ها و قبرستان خالد نبی در تاریخ
تعیین دیرینگی زیارتگاه‌ها، به‌ویژه گورستان‌ها بسیار دشوار و سخت است. هرگونه اظهارنظر در این مورد تا پیش از انجام یک برنامه علمی و روشمند نظیر گمانه‌زنی و کاوش باستان‌شناسی بایستی بااحتیاط بیان شود. در این محل سه زیارتگاه و بقعه وجود دارد، که هر یک در گوشه‌ای از کوه آرام‌گرفته‌اند. قرار گرفتن آن‌ها در ارتفاعات بلند و در مسیر دشوار، دلیل بر دیرینگی آن‌ها در بین ترکمن‌ها است.
این زیارتگاه‌های ساده برای تعیین تاریخ و قدمت هیچ مساعدت زمانی مشخص را ارائه نمی‌دهند. شیوه معماری، فنون و مصالح بکار رفته در ساخت آن به سبک معاصر است. چنانچه نوشتاری هم بر روی آن‌ها حجاری‌شده بود، به‌مرورزمان فرسوده و تخریب‌شده است. در یک نمونه از سنگ مزار کوچک که کتیبه دارد، قدمت آن را به هفتادسال پیش می‌رساند. بر اساس مطالبی که به زبان فارسی نوشته‌شده و در داخل زیارتگاه موجود است، قبر اصلی، قبری ساده، فاقد کتیبه و متعلق به خالد نبی است.
به نظر می‌رسد یک نمونه از سنگ‌قبر کوچک که در پشت آن نقش و تزیین به‌صورت استخوان جناغی دیده می‌شود، متعلق به دورهٔ قاجار باشد. سنگ مزارهای افقی، معمولاً در گورستان‌های دورهٔ سلجوقی دیده می‌شود و قدمت آن‌ها به دوره اسلامی سده‌های ۶ تا۸ هجری می‌رسد.
او در مورد مراسم خاک‌سپاری یکی از ترکمنان در قبرستان قدیمی گوکلان در بالای رودخانه اترک قرار می‌گیرد و در کتاب خود نوشته مردم تصمیم داشتند متوفا را به قبرستان خالد نبی که محل دفن مردگان باستانی آن‌ها است انتقال دهند.
دیگر محققی که در مورد قبرستان خالد نبی تحقیق می‌کند دیوید استروناخ است. وی در مقاله‌ای به نام «سنگ‌های ایستاده در ناحیه اترک» در مجله انگلیسی ایران IRAN (شماره xix سال ۱۹۸۱ میلادی) نتایج تحقیقات خود را به چاپ می‌رساند.
همچنین این مکان توسط پژوهشگران ایرانی نظیر آقایان منوچهر ستوده (کتاب از آستارا تا استرآباد، جلد ۵)، رجبعلی لباف خانیکی (مقاله سنگ افراشته مزارات با خزر، مجله اثر شماره ۱۸ و ۱۹ سال ۶۸) و شهریار عدل موردمطالعه قرارگرفته است.
درنهایت در سال ۱۳۸۰ قبرستان خالد نبی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت می‌رسد.
در این زیارتگاه ساده نشانی وجود ندارد که بتوان از روی آن دوره زمانی ساخت را تشخیص داد. تمام سازه‌های و مصالح درون زیارتگاه به سبک معماری معاصر است . اگر هم شاخصه نوشتاری در ان وجود داشته به‌مرورزمان از بین رفته است. یکی از سنگ‌های مزار کوچکی که پیداشده نشان از تاریخ معاصر دارد. قبر اصلی فاقد هرگونه کتیبه و نشانی است.
نمونه سنگی کوچک نیز در کاوش‌ها پیداشده که مطلق به دوران قاجار است. این نوع سنگ مزارهای افقی در دوران سلجوقیان نیز به چشم می‌خورده و مربوط به آن دوران بود ولی نه با این شکل و شمایل. در ضمن استخوانی در کاوش‌ها یافت شده که برای سده‌های ۶ تا ۸ هجری است.
قبرستان خالد نبی کجاست؟
مجموعه گورستان و زیارتگاه خالد نبی جزو جاهای دیدنی کلاله محسوب می‌شود و از چند مکان زیارتی و همچنین یک قبرستان تاریخی تشکیل‌شده است. این مجموعه که در ارتفاعات و مناطق کوهستانی استان گلستان موسوم به کوه «تانگری داغ» در ارتفاع ۷۰۰ متری قرار دارد، محل تدفین خالد نبی و همچنین میزبان تندیس‌های سنگی متعدد و کوچک و بزرگی است.
مسیر دسترسی به خالد نبی
آدرس مجموعه خالد نبی: استان گلستان، شهر کلاله، ۶۰ کیلومتری شمال کلاله (مشاهده روی نقشه)
به دلیل واقع‌شدن این محوطه ۱۲ هکتاری در ارتفاعات دورافتاده، مسیر دسترسی به گورستان و زیارتگاه خالد نبی تنها از گنبد، مراوه‌تپه و کلاله امکان‌پذیر است. بنابراین، برای بازدید از مجموعه خالد نبی ابتدا باید به گرگان رفته و سپس وارد جاده گرگان–بجنورد شد. پس از عبور از آزادشهر و مینودشت به گالیکش می‌رسید. پس از طی مسافتی کوتاه کیلومتر وارد دوراهی سمت چپ شده و از جاده گرگان – بجنورد خارج شوید و مسیر را ادامه دهید تا به کلاله، آخرین شهر مسیر برسید.
از کلاله باید مسیر مراوه‌تپه را در پیش بگیرید؛ اما در میانه راه، همان‌جا که در ابتدای یک جاده فرعی تابلوی راهنمایی ادامه مسیر را تا مقصد نشان می‌دهد، وارد جاده فرعی شوید. حالا دیگر حال و هوای ترکمن‌صحرایی کاملاً مشهود است. ازاینجا مسیر خاکی یا همان‌جا خالد نبی آغاز می‌شود.
آرامگاه خالد نبی چشم‌انداز دشت‌های اطراف گورستان خالد نبی سنگ مزارهای گورستان خالی نبی سنگ مزار زنانه گورستان خالد نبی
جاده خالد نبی
خالد نبی جاده‌ای بسیار خوش‌منظره و زویایی به طول ۶ کیلومتر دارد که به دلیل وجود شیب تند و راه خاکی در ۴۰ کیلومتر انتهایی، رانندگی در آن در تمام شرایط آب‌و‌هوایی مقدور نیست.
جاهای دیدنی خالد نبی
همان‌طور که اشاره شد مجموعه خالد نبی متشکل از زیارتگاه و گورستانی است که قدمت آن طبق اسناد تاریخی به ۱۵۰۰ سال قبل می‌رسد. این زیارتگاه یک درب ورودی هلالی شکل و دو پنجره در دو طرف بنا دارد. پنجره‌ها و در ورودی فلزی ساده هستند و هیچ تزیینات یا نوشته خاصی ندارند. به نظر می‌رسد پنجره‌های بنا در دوره‌های اخیر به‌جای پنجره‌های پیشین جایگزین شده‌اند. سقف آرامگاه به‌صورت گنبدی مدور و به رنگ سبز است. داخل بقعه آرامگاه، قبری ساده قرار دارد که هیچ کتیبه و نوشته تاریخی که نشانی از قبر داشته باشد، در آن دیده نمی‌شود. دقت در معماری بنا، آن را به‌کل چهارطاقی‌های دوره ساسانی به چشم می‌آورد.
در اطراف زیارتگاه خالد نبی یک گورستان تاریخی و دو بقعه دیگر قرار دارد که مربوط به اطرافیان خالد نبی است. گورستان و قبرهای موجود در آن به نظر اسرارآمیز می‌رسند؛ زیرا دارای سنگ مزارهای افراشته است که از جنس سنگ آهکی و توپر ساخته‌شده و ازنظر فرم بی‌نظیر و منحصربه‌فرد هستند.
همچنین اگر در کنار زیارتگاه خالد نبی بایستید، چشم‌اندازی مسحورکننده را مشاهده خواهید کرد. این صحنه زیبا را تپه‌ماهورهای اطراف زیارتگاه شکل می‌دهند که چون فرشی در پیش پای شما گسترده شده‌اند. از تپه‌ماهورهای نزدیک به زیارتگاه تا دشت‌های سرسبز اطراف آن و لاله‌زارهایی که در کنار مزارع گندم موجود هستند و در طول مسیر قرارگرفته‌اند، گستره وسیع و زیبایی را در مقابل چشم هر بیننده‌ای به نمایش می‌گذارند.
بهترین زمان سفر به خالد نبی
زیارتگاه خالد نبی به دلیل دوری راه و فقدان وسیله نقلیه، کمبود تسهیلات رفاهی در محل و گرمای شدید تابستان و سرمای زمستان مناسب نیست. بنابراین بهترین زمان برای انجام فرایض دینی و زیارت و سیاحت در این منطقه، ماه‌های فروردین و اردیبهشت در فصل بهار است.
اقامت در خالد نبی
ازآنجایی‌که خالد نبی از شخصیت‌های محبوب و مورداحترام ترکمن‌ها است، در کنار این زیارتگاه تعدادی اتاق و زائرسرا برای اقامت و استراحت زائران و همچنین یک مسجد ساخته‌شده است که پذیرای علاقه‌مندان است.
باورهای مردم دربارهٔ گورستان خالد نبی
قبر خالد نبی
در داخل زیارتگاه خالد نبی و بر روی قبر وی پارچه سفیدی کشیده‌اند، که بر روی آن نوارها و تکه پارچه‌های رنگی به‌صورت افقی دوخته و آویزان شده است که علت این اقدام مشخص نیست ولی در نزد ترکمنان، سنتی وجود دارد که هنگامی‌که فرد جوانی که تازه ازدواج‌کرده، فوت نماید و اصطلاحاً جوان‌مرگ شود، برای وی علاوه بر سنگ مزار، نماد خاصی از جنس پارچه‌های سفیدی که بر روی آن نوارهای رنگی دوخته‌شده قرار می‌دهند.
سنگ شدن هندوانه‌ها
در داخل زیارتگاه خالد نبی و بر روی طاقچه یکی از پنجره‌ها، تعدادی سنگ کروی شکل و گرد نگهداری می‌شود، این سنگ‌ها از محوطه بیرونی امامزاده و از پای سنگ مزارها جمع‌آوری‌شده است. ترکمن‌ها عقیده دارند که این مکان جالیز هندوانه‌هایی بوده که براثر نفرین خالد نبی تبدیل به سنگ شده‌اند.
درخت نظرکرده
در برابر در ورودی بقعۀ عالم بابا، درختچهٔ کوچکی وجود دارد که اصطلاحاً از آن به‌عنوان درخت نظرکرده یاد می‌کنند. زائرین ترکمن برای برآورده شدن حاجات خود مانند فراوانی غلات، بهبودی زراعت، افزایش گله و رمه، به‌خصوص برای زایش زنان سترون و عقیم به آن دخیل می‌شوند و توسل می‌جویند و در جهت قبله به آن نخ گره می‌زنند. در خصوص درختان نظرکرده اضافه می‌شود که این درختان در کنار زیارتگاه‌ها و بقاع متبرکه می‌رویند، که نظیر آن‌ها در استان گلستان علاوه بر خالد نبی، در زیارتگاه‌های آق امام شهرستان آزادشهر و تکیه بابای روستای پاسنگ شهرستان مینودشت نیز دیده می‌شود. زائرین و متوسلین به آن‌ها معتقدند که این درختان توسط امامزادگان مورد لطف و عنایت قرارگرفته شده و هر یک از آن‌ها دارای قوه و روحی بزرگ هستند و توسل و دعا در برابر آن‌ها به‌منظور التجاه به درگاه قوه نمو کننده آن‌ها است و از آن‌ها برآورده شدن حاجات خود را طلب می‌کنند.
سنگ مزارهای انسان‌وار
دربارهٔ این سنگ‌قبرها روایات متعدد و متفاوتی وجود دارد. بعضی آنان را پیکرهٔ سنگ شده دشمنان خالد نبی می‌دانند که گرفتار خشم خداوند شده و به شکل سنگ درآمده‌اند و گروهی دیگر آنان را یاران پیر (خالد نبی) می‌پندارند که به امر خداوند برای مصون ماندن از آسیب دشمنان به سنگ تبدیل‌شده‌اند. طبق روایات خالد بن سنان که یکی از انبیاء الهی است، در حین فرار از دست قوم خورشید به قله کوه گوگجه داغ پناه می‌آورد و با یارانش به خواست خداوند به شکل سنگ درمی‌آیند تا اسیر دشمنان نشوند.
سنگ مزارهای گورستان خالد نبی به شکل کله قوچ
در گورستان خالد نبی سنگ مزارهایی دیده می‌شود که به شکل کله قوچ حجاری و تراشیده شده‌اند. قوچ و شاخ قوچ در میان همه ترکمن‌ها و در قسمت‌های وسیعی از آسیای میانه به‌عنوان قدرت شناخته‌شده است. قوچ در نظرها یک حیوان بسیار پرقدرت و اسطوره‌ای است و چون مظهر باروری بوده و در گله زایش به وجود می‌آورد بنابراین در نظر مردم محترم بوده است. قوچ نیز به‌عنوان یکی از حیوانات شاخ‌دار، از حیوانات منسوب به خورشید محسوب می‌گردد. متداول‌ترین نمادی که تاکنون قوم ترکمن آن را نگهداشتِ نقش شاخ قوچ است؛ مظهر برکت و اقتدار و سمبل روح نیاکان. نقشی که همه‌جا دیده می‌شود: از شکل سنگ مزارهای سنگی و چوبی تا قرار دادن خود شاخ بر روی قبور و نقش آن در نمدهای ترکمنی و گلیم‌ها و قالی‌ها و در بافته‌ها و سرستون خانه‌ها و مساجد.
تیرک
در مجاورت و محوطه بیرونی زیارتگاه خالد نبی تیر چوبی دیده می‌شود که به چوب درمان یا چوب سرگرمی نیز معروف است. جنس چوب از جنس درختان روسی و بنام درخت پوشَن بوده، که در کنار چشمه‌ی خضر دندان می‌روییده است. ترکمن‌ها اعتقاددارند که هر کس دندان‌درد دارد یا تمایل دارد که به دندان‌درد مبتلا نشود، بایستی از تیر چوبی یادشده بالا برود و نوک آن را گاز بگیرد. براثر استفاده زیاد از این تیر چوبی، سطح خارجی آن بسیار صاف و صیقلی شده است به‌نحوی‌که بالا رفتن از آن به‌دشواری ممکن است.
چشمه خضر دندان
در کنار زیارتگاه خالد نبی، چشمه آبی وجود دارد که آب آن عموماً در فصل بهار جریان دارد. به اعتقاد زائرین ترکمن آب این چشمه شفابخش است و برای رفع مریضی دام‌ها و گله‌ها از آن استفاده می‌کنند. برخی از زائرین هم برای تبرک و شفا آب چشمه را با خود به همراه می‌برند.
پرسش‌های متداول
خالد نبی کجاست؟
خالد نبی مجموعه‌ای متشکل از گورستان خالد نبی، آرامگاه چوپان آتای و زیارتگاه خالد نبی است که در شمال غرب استان گلستان قرار دارد.
خالد نبی کیست؟
خالد نبی آخرین مبلغ دین مسیح است که ۸۴ سال پیش از میلاد رسول اکرم (ص) به دنیا آمده است.
آتش‌سوزی خالد نبی چه زمانی اتفاق افتاد؟
این آتش‌سوزی که در ۱۶ شهریور ۱۳۹۶ اتفاق افتاد، در حدود سه هکتار از مساحت این منطقه را سوزاند.
بهترین زمان سفر به خالد نبی کدام فصل است؟
بهترین زمان برای زیارت و سیاحت در این منطقه، ماه‌های فروردین و اردیبهشت در فصل بهار است.
انتهای مطلب
