آسپرین؛ موارد مصرف، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و همه آنچه باید بدانید!

به گزارش پارت نیوز؛ یکی از داروهای پرکاربرد در پزشکی است که به دلیل اثرات ضد درد، ضد التهاب و ضد تب خود شناخته شده است. این دارو با ترکیب شیمیایی خاص خود برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال مصرف آن باید با دقت و تحت نظارت پزشک انجام شود چرا که در کنار مزایای فراوان، می‌تواند عوارض جانبی و تداخلات دارویی خطرناکی نیز به همراه داشته باشد.

آسپرین چیست؟

آسپرین (Acetylsalicylic Acid) یک داروی ضد درد، ضد تب و ضد التهاب است که به طور گسترده برای درمان علائم دردهای مختلف و همچنین پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی استفاده می‌شود. این دارو به خانواده داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) تعلق دارد و یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین داروها در جهان است.

موارد مصرف آسپرین؛ قرص آسپرین برای چی خوبه؟

آسپرین به دلایل مختلفی تجویز می‌شود. برخی از موارد مصرف اصلی آن عبارتند از:

• درمان دردهای خفیف تا متوسط: برای تسکین دردهای خفیف مانند سردرد، دردهای عضلانی، درد دندان و دردهای دوران قاعدگی استفاده می‌شود.
• کاهش التهاب: در بیماری‌های التهابی مانند آرتریت (روماتیسم مفصلی) و سایر بیماری‌های مفصلی می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
• کاهش تب: یکی از کاربردهای قدیمی آن کاهش تب است.
• پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی: معمولاً برای کاهش خطر سکته مغزی و حملات قلبی در افرادی که به بیماری‌های قلبی عروقی مبتلا هستند یا در معرض خطر قرار دارند تجویز می‌شود. این دارو با کاهش خطر لخته شدن خون در رگ‌ها از ایجاد سکته قلبی یا مغزی جلوگیری می‌کند.
• پیشگیری از سرطان روده بزرگ: تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف این دارو ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند.

فواید آسپرین برای زنان

آسپرین برای زنان فواید متعددی دارد که می‌تواند به بهبود سلامت قلب و پیشگیری از برخی بیماری‌ها کمک کند. برخی از مهم‌ترین فواید آن عبارتند از:

1. پیشگیری از بیماری‌های قلبی: این دارو با رقیق کردن خون و جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون می‌تواند خطر سکته قلبی و مغزی را کاهش دهد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف دوز پایین آن می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی عروقی را در زنان کاهش دهد، به‌ویژه در زنانی که سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی دارند.
2. کاهش خطر سکته مغزی: آسپرین می‌تواند به کاهش خطر سکته مغزی در زنانی که دارای فشار خون بالا، دیابت یا کلسترول بالا هستند کمک کند.
3. پیشگیری از سرطان: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این دارو ممکن است در کاهش خطر سرطان‌های خاص مانند سرطان پستان و روده بزرگ در زنان مؤثر باشد اما این مسئله هنوز نیاز به تحقیق بیشتر دارد.
4. کاهش درد و التهاب: آسپرین برای تسکین دردهای دوره‌ای مانند دردهای قاعدگی، و کاهش التهاب‌های مزمن مانند آرتریت استفاده می‌شود.
5. کنترل علائم بیماری‌های التهابی: زنان مبتلا به شرایطی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند از این دارو برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده کنند.

مصرف غیرمجاز یا بیش‌ازحد آن می‌تواند عوارضی مانند خونریزی معده را به همراه داشته باشد.

بهترین زمان مصرف آسپرین و نحوه استفاده

دوز مصرف آسپرین بسته به نوع دارو، علت مصرف و شرایط فردی متفاوت است.

قرص آسپرین معمولاً ۳۰۰ میلی‌گرم است و دوز معمول ۱ یا ۲ قرص هر ۴ تا ۶ ساعت است. حداکثر مصرف ۱۲ قرص در ۲۴ ساعت باید رعایت شود، با فاصله حداقل ۴ ساعت بین دوزها.

شیاف آسپرین در دو نوع ۱۵۰ میلی‌گرم و ۳۰۰ میلی‌گرم موجود است. برای شیاف ۱۵۰ میلی‌گرم، مصرف ۳ تا ۶ شیاف در روز (حداکثر ۲۴ عدد در ۲۴ ساعت) توصیه می‌شود، در حالی که برای نوع ۳۰۰ میلی‌گرم، مصرف ۱ تا ۳ شیاف در روز (حداکثر ۱۲ عدد در ۲۴ ساعت) مناسب است.

ژل آسپرین دهان برای جراحات دهانی استفاده می‌شود. به‌طور معمول، یک سانتی‌متر از ژل را روی زخم‌ها ماساژ دهید و هر ۳ ساعت تکرار کنید. این ژل نباید به کودکان داده شود.

افرادی که تحت عمل جراحی قرار دارند باید حداقل ۷ روز قبل از عمل مصرف آسپرین را قطع کنند.

تفاوت آسپرین ۸۰ و ۱۰۰

آسپرین۸۰ میلی‌گرم و ۱۰۰ میلی‌گرم هر دو از داروهای مشابه هستند اما تفاوت اصلی آن‌ها در دوز مصرفی است. آسپرین۸۰ میلی‌گرم بیشتر برای پیشگیری از لخته شدن خون و کاهش خطر سکته قلبی و مغزی استفاده می‌شود. این دوز به‌ویژه در بیماران با بیماری‌های قلبی یا افرادی که در معرض خطر بالا هستند، تجویز می‌شود.

آسپرین۱۰۰ میلی‌گرم ممکن است برای کنترل دردهای خفیف تا متوسط، کاهش التهاب و تب یا پیشگیری از لخته شدن خون در بیماران خاص استفاده شود. انتخاب دوز مناسب به شرایط پزشکی فرد بستگی دارد و باید طبق تجویز پزشک باشد.

آسپرین برای چه کسانی توصیه نمی‌شود؟

افرادی که دچار شرایط زیر هستند نباید آسپرین مصرف کنند:

• زخم گوارشی
• هموفیلی یا اختلالات خونریزی
• آلرژی به آسپرین یا داروهای NSAID مانند ایبوپروفن
• در معرض خطر خونریزی دستگاه گوارش یا سکته مغزی خونریزی‌دهنده
• مصرف مرتب الکل
• تحت درمان دندانپزشکی یا جراحی

افرادی که شرایط زیر را دارند باید با احتیاط و با مشورت پزشک از آسپرین استفاده کنند:

• آسم
• فشار خون کنترل نشده
• سابقه زخم معده
• مشکلات کبدی یا کلیوی

آسپرین نباید در حین سکته مغزی مصرف شود چون ممکن است سکته را بدتر کند. افرادی که قرار است جراحی کنند باید حداقل ۷ روز قبل از عمل مصرف آسپرین را متوقف کنند. زنان باردار یا شیرده باید تحت نظر پزشک آسپرین با دوز کم مصرف کنند.

آسپرین و کودکان

آسپرین معمولاً برای افراد زیر ۱۶ سال مناسب نیست، زیرا می‌تواند خطر ابتلا به سندرم «ری» را افزایش دهد که می‌تواند پس از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا آبله‌مرغان ظاهر شود. این سندروم می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد؛ اما در صورت ابتلا به بیماری کاوازاکی، متخصص ممکن است برای کودک تحت نظر آسپرین تجویز کند و از لخته شدن خون بعد از عمل قلب جلوگیری نماید. در عوض به طور کلی از استامینوفن (پاراستامول، تایلنول) و ایبوپروفن استفاده می‌شود.

عوارض جانبی آسپرین

آسپرین ممکن است عوارض جانبی مختلفی داشته باشد. شایع‌ترین آن‌ها شامل:

سوزش معده، سوء هاضمه و حالت تهوع است. در موارد کم‌تر رایج ممکن است علائمی مانند وخیم‌تر شدن آسم، استفراغ، التهاب معده، خونریزی معده یا کبودی مشاهده شود. یک عارضه نادر سکته مغزی به‌دنبال مصرف دوز کم آسپرین است.

اگر دز بالایی از آسپرین مصرف کردید باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. علائم مصرف دوز بالا ممکن است شامل ضعف شنوایی موقتی، اختلال در فعالیت یا تشنج باشد. در صورت بروز علائمی مانند حالت تهوع و استفراغ، تشنج، علائم آلرژیک (مانند سختی تنفس و تورم صورت)، زنگ زدن گوش، تنفس سریع یا خونریزی باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

آسپرین می‌تواند به درمان مشکلات مختلف کمک کند اما مصرف آن باید تحت نظارت پزشک باشد. همچنین افراد زیر ۱۶ سال معمولاً نباید از این دارو مصرف کنند مگر در شرایط خاص و با مشورت پزشک.

تداخلات دارویی آسپیرین

گاهی اوقات یک دارو می‌تواند اثر داروی دیگر را کم کند، یا ترکیب این دو دارو می‌تواند بیمار را در معرض خطر قرار دهد. به این تداخل دارویی گفته می‌شود.
رایج‌ترین داروهایی که آسپرین با آن‌ها تداخل دارد عبارت‌اند از:

• مسکن‌های ضدالتهاب مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن، ایندومتاسین و ناپروکسن.
  در صورت مصرف این داروها با آسپیرین، می‌توانند خطر خونریزی معده را افزایش دهند.
• متوترکسات، داروی مورد استفاده برای درمان سرطان و برخی بیماری‌های خود ایمنی است.
  آسپرین باعث می‌شود که از بین بردن متوترکسات موجود در بدن برای بدن سخت‌تر شود و در نتیجه سطح متوترکسات افزایش یابد که به طور بالقوه خطرناک است.
• داروهای ضدافسردگی از نوع مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند سیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین، ونلافاکسین و سرترالین.
  با مصرف آسپرین همراه این داروها، خطر خونریزی افزایش پیدا می‌کند.
• وارفارین، یک داروی ضد انعقادی یا رقیق‌کننده خون است که مانع از لخته شدن خون می‌شود.
  اگر آسپرین با وارفارین مصرف شود، می‌تواند اثرات ضد انعقادی دارو را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال در برخی شرایط پزشک ممکن است آسپرین را به همراه وارفارین تجویز نماید.
  این‌ها تنها داروهایی نیستند که نباید به همراه آسپرین مصرف شوند. در صورت تجویز آسپرین توسط پزشک باید او را از داروهای دیگری که مصرف می‌کنید مطلع نمایید.

نحوه مصرف آسپرین

آسپرین معمولاً به‌صورت قرص، کپسول و گاهی به‌صورت پودر یا شربت در دسترس است. برای مصرف صحیح آن باید موارد زیر رعایت شود:

• دوز مصرفی: دوز معمول آسپرین برای بزرگسالان معمولاً ۸۱ میلی‌گرم تا ۳۲۵ میلی‌گرم است. برای درمان درد یا التهاب، ممکن است دوز بیشتری نیاز باشد.
• زمان مصرف: آسپرین باید همراه با غذا مصرف شود تا از عوارض گوارشی جلوگیری شود.
• اجتناب از مصرف زیاد: مصرف بیش از حد آسپرین می‌تواند منجر به مسمومیت و ایجاد مشکلات جدی مانند خونریزی و نارسایی کلیه شود.

چند نکته مهم

• حفظ دمای مناسب: این دارو باید در دمای اتاق و دور از رطوبت نگهداری شود.
• مصرف در دوران بارداری و شیردهی: آسپرین در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط مصرف شود و تنها تحت نظر پزشک باشد.
• مصرف در بیماران مسن: افراد مسن باید دوز مصرفی آسپرین را تحت نظر پزشک تنظیم کنند چرا که آن‌ها بیشتر در معرض عوارض جانبی قرار دارند.

سخن آخر

آسپرین یکی از داروهای پرکاربرد در درمان انواع بیماری‌ها است اما مصرف آن باید با دقت انجام شود. در حالی که این دارو برای بسیاری از بیماری‌ها مفید است، می‌تواند عوارض جانبی و تداخلات دارویی جدی ایجاد کند. بنابراین قبل از مصرف آسپرین بهتر است با پزشک مشورت کرده و دوز مصرفی و زمان مصرف آن را به‌دقت رعایت کنید.

اگر تجربه‌ای از مصرف آسپرین دارید یا سوالی در این خصوص دارید، می‌توانید آن را با ما در میان بگذارید. منتظر شنیدن دیدگاه های شما عزیزان هستیم!

انتهای مطلب / ف.ر