اثرات آلودگی هوای تهران بر سلامت شهروندان

به گزارش پارت نیوز؛ اثرات طولانی مدت آلودگی هوای تهران بر سلامتی شامل بیماری های قلبی، سرطان ریه و بیماری های تنفسی مانند آمفیزم است. آلودگی هوا همچنین می تواند باعث آسیب طولانی مدت به اعصاب، مغز، کلیه ها، کبد و سایر اندام های افراد شود. برخی از دانشمندان گمان می کنند که آلاینده های هوا باعث نقص مادرزادی می شوند.

سلامت انسان بر اثر آلودگی هوا مورد تهدید قرار می گیرد. مشکلی که با افزایش ترافیک و نزدیک شدن به فصل سرما بیشتر خود را نشان می دهد و بیماران تنفسی، قلبی و خاص را خانه نشین می کند.

آلودگی هوا چیست؟

آلودگی هوا از جمله بحران هایی است که پس از صنعتی شدن، جوامع بشری به آن دچار شدند. در این میان کلانشهرها پیش از هر جایی این معضل را نشان می دهند.

در کشور خودمان ایران به طور میانگین سالانه 1 ماه از سال به دلیل آلودگی هوا و مخاطرات آن شاهد تعطیلی های جزئی یا کلی در جوامع شهری هستیم. این مهم نشان می دهد که تا چه حدی عدم توجه به این معضل می تواند بر اقتصاد و سلامت جامعه تاثیر بگذارد.

آلودگی هوا به انتشار آلاینده ها در هوا اشاره دارد. آلاینده هایی که برای سلامت انسان و کل کره زمین مضر هستند. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، آلودگی هوا هر ساله عامل مرگ حدود هفت میلیون نفر در سراسر جهان است. در حال حاضر از هر 10 انسان 9 نفر هوایی تنفس می کنند که از محدودیت های دستورالعمل WHO برای آلاینده ها فراتر می رود و کسانی که در کشورهای با درآمد پایین و متوسط زندگی می کنند بیشترین آسیب را متحمل می شوند. در ایالات متحده، قانون هوای پاک، که در سال 1970 ایجاد شد، به آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) اجازه می دهد تا از سلامت عمومی با تنظیم انتشار این آلاینده های مضر هوا محافظت کند.

عوامل آلودگی هوای تهران

سوخت‌های فسیلی، آلودگی‌های صنعتی، آلاینده‌های خانگی، آتش سوزی، پوسیدگی میکروبی، حمل و نقل با ماشین های شخصی، سوزاندن زباله ها، تخریب محیط زیست و ساخت و ساز، فعالیت‌های کشاورزی، استفاده از مواد شیمیایی، گرمای هوا و آسیب دیدن لایه ازون از مهم‌ترین عوامل ایجاد آلودگی هوای تهران هستند.

چه چیزی باعث آلودگی هوای تهران می شود؟

جان واک، مدیر پروژه هوای پاک، بخشی از برنامه آب و هوا و انرژی پاک در NRDC، می‌گوید: «بیشتر آلودگی هوا ناشی از مصرف و تولید انرژی است. سوزاندن سوخت های فسیلی گازها و مواد شیمیایی را در هوا آزاد می کند. و در یک حلقه بازخورد به ویژه مخرب، آلودگی هوا نه تنها به تغییرات آب و هوایی کمک می کند، بلکه توسط آن تشدید می شود. والک می گوید: «آلودگی هوا به شکل دی اکسید کربن و متان دمای زمین را افزایش می دهد. نوع دیگری از آلودگی هوا، مه دود، با گرمای افزایش یافته بدتر می شود و زمانی که هوا گرمتر است و تشعشعات فرابنفش بیشتری وجود دارد، ایجاد می شود. تغییرات آب و هوایی همچنین تولید آلاینده های آلرژی زا از جمله کپک (به لطف شرایط مرطوب ناشی از آب و هوای شدید و افزایش سیل) و گرده (به دلیل طولانی تر شدن فصل گرده) را افزایش می دهد.

کیم نولتون، دانشمند ارشد و معاون مرکز علمی NRDC می‌گوید: «ما در طی 50 سال گذشته پیشرفت‌هایی در بهبود کیفیت هوا در ایالات متحده داشته‌ایم، به لطف قانون هوای پاک. اما تغییرات اقلیمی در آینده رعایت استانداردهای آلودگی را که برای محافظت از سلامت طراحی شده اند، دشوارتر خواهد کرد.

اثرات آلودگی هوای تهران

اثرات آلودگی هوای تهران بر بدن انسان بسته به نوع آلاینده و طول و سطح قرار گرفتن در معرض آن و همچنین عوامل دیگر، از جمله خطرات سلامت فردی و اثرات تجمعی چندین آلاینده یا عوامل استرس زا متفاوت است.

دود و دوده

این دو نوع شایع آلودگی هوا تهران هستند. مه دود (گاهی اوقات به عنوان ازن سطح زمین شناخته می شود) زمانی رخ می دهد که انتشارات ناشی از احتراق سوخت های فسیلی با نور خورشید واکنش نشان می دهد. دوده (همچنین به عنوان ذرات معلق شناخته می شود) از ذرات ریز مواد شیمیایی، خاک، دود، گرد و غبار یا آلرژن ها – به شکل گاز یا جامد – که در هوا حمل می شوند، تشکیل شده است. منابع مه دود و دوده مشابه هستند.  خودروها و کامیون‌ها، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، زباله‌سوزها، موتورها، به طور کلی هر چیزی که سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ، گاز یا گاز طبیعی را می‌سوزاند، به دست می‌آیند.

دود می تواند چشم ها و گلو را تحریک کند و همچنین به ریه ها، به ویژه به ریه های کودکان، سالمندان و افرادی که در فضای باز کار می کنند یا ورزش می کنند، آسیب می رساند. این برای افرادی که آسم یا آلرژی دارند حتی بدتر است: این آلاینده های اضافی می توانند علائم آنها را تشدید کنند و حملات آسم را تحریک کنند. ریزترین ذرات معلق در دوده، چه گاز یا جامد، به ویژه خطرناک هستند، زیرا می توانند به ریه ها و جریان خون نفوذ کنند و برونشیت را بدتر کنند، منجر به حمله قلبی و حتی تسریع مرگ شوند. در سال 2020 گزارشی از دانشکده بهداشت عمومی تی اچ چان هاروارد نشان داد که میزان مرگ و میر ناشی از کووید-19 در مناطقی که آلودگی دوده بیشتری دارند بیشتر از مناطقی است که حتی اندکی کمتر است، که نشان دهنده ارتباط بین مرگ و میر ویروس و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ذرات ریز است. و روشن کردن یک موضوع عدالت زیست محیطی.

از آنجایی که بزرگراه ها و تاسیسات آلاینده در طول تاریخ در محله ها و جوامع کم درآمد یا در کنار آنها قرار داشته اند، اثرات منفی این آلودگی به طور نامتناسبی توسط مردم ساکن در این جوامع تجربه شده است. در سال 2019 اتحادیه دانشمندان نگران دریافت که قرار گرفتن در معرض دوده برای آمریکایی‌های آسیایی به طور متوسط 34 درصد بیشتر از سایر آمریکایی‌ها بود. برای سیاه پوستان، میزان قرار گرفتن در معرض 24 درصد بیشتر بود. برای لاتین تبارها، 23 درصد بیشتر است.

آلاینده های خطرناک هوای تهران

تعدادی از آلاینده های هوا خطرات جدی برای سلامتی دارند و گاهی اوقات حتی در مقادیر کم می توانند کشنده باشند. تقریباً 200 مورد از آنها توسط قانون تنظیم می شود. برخی از رایج ترین آنها جیوه، سرب، دیوکسین ها و بنزن هستند. Walke می‌گوید: «اینها همچنین اغلب در هنگام احتراق گاز یا زغال سنگ، سوزاندن، یا در مورد بنزن موجود در بنزین منتشر می‌شوند. بنزن که توسط EPA به عنوان یک سرطان زا طبقه بندی شده است، می تواند در کوتاه مدت باعث تحریک چشم، پوست و ریه و در طولانی مدت اختلالات خونی شود. دیوکسین‌ها که معمولاً در غذا یافت می‌شوند اما به مقدار کمی در هوا نیز وجود دارند، می‌توانند در کوتاه‌مدت بر کبد تأثیر بگذارند و به سیستم ایمنی، عصبی، غدد درون ریز و همچنین عملکرد تولید مثل آسیب برسانند. جیوه به سیستم عصبی مرکزی حمله می کند. در مقادیر زیاد، سرب می‌تواند به مغز و کلیه‌های کودکان آسیب برساند، و حتی حداقل قرار گرفتن در معرض آن می‌تواند بر ضریب هوشی و توانایی یادگیری کودکان تأثیر بگذارد.

دسته دیگری از ترکیبات سمی، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs)، محصولات جانبی اگزوز ترافیک و دود آتش سوزی هستند. در مقادیر زیاد آنها با تحریک چشم و ریه، مشکلات خون و کبد و حتی سرطان مرتبط هستند. در یک مطالعه، فرزندان مادرانی که در دوران بارداری در معرض PAHs قرار گرفتند، سرعت پردازش مغز کندتر و علائم بارزتر ADHD را نشان دادند.

گازهای گلخانه ای

با به دام انداختن گرمای زمین در اتمسفر، گازهای گلخانه‌ای منجر به گرم‌تر شدن دما می‌شود که به نوبه خود منجر به علائم بارز تغییرات آب و هوایی می‌شود: افزایش سطح آب دریاها، هوای شدیدتر، مرگ‌ومیرهای ناشی از گرما، و افزایش انتقال بیماری‌های عفونی. در سال 2018 دی اکسید کربن 81 درصد از کل انتشار گازهای گلخانه ای کشور را تشکیل می داد و متان نیز 10 درصد را تشکیل می داد. والک می‌گوید: «دی‌اکسید کربن از احتراق سوخت‌های فسیلی و متان از منابع طبیعی و صنعتی، از جمله مقادیر زیادی که در حین حفاری نفت و گاز آزاد می‌شوند، به دست می‌آید». “ما مقادیر بسیار بیشتری دی اکسید کربن منتشر می کنیم، اما متان به طور قابل توجهی قوی تر است، بنابراین بسیار مخرب است.” دسته دیگری از گازهای گلخانه‌ای، هیدروفلوئوروکربن‌ها (HFCs)، هزاران بار قوی‌تر از دی‌اکسید کربن در توانایی به دام انداختن گرما هستند. در اکتبر 2016، بیش از 140 کشور برای کاهش استفاده از این مواد شیمیایی – که در تهویه مطبوع و یخچال‌ها یافت می‌شوند – توافق کردند و جایگزین‌های سبزتری را در طول زمان توسعه دادند. اگرچه پرزیدنت ترامپ تمایلی به امضای این توافق نداشت، گروهی از سناتورهای دو حزبی در سال 2020 مخالفت های او را نادیده گرفتند و ایالات متحده را در مسیر کاهش 85 درصدی HFC ها تا سال 2035 قرار دادند. به گفته دیوید دانیگر، مدیر ارشد راهبردی اقلیم و آب و هوای NRDC و NRDC برنامه انرژی پاک، “موافقت با حذف HFC از تولید معادل بیش از 80 میلیارد تن دی اکسید کربن در 35 سال آینده جلوگیری می کند.”

گرده و کپک

کپک‌ها و مواد حساسیت‌زای درختان، علف‌های هرز و علف‌ها نیز در هوا حمل می‌شوند، با تغییرات آب و هوایی تشدید می‌شوند و می‌توانند برای سلامتی مضر باشند. اگرچه آنها تنظیم نشده اند و کمتر به طور مستقیم با اعمال انسان مرتبط هستند، اما می توان آنها را نوعی آلودگی هوای تهران در نظر گرفت. نولتون می‌گوید: «زمانی که خانه‌ها، مدارس یا مشاغل دچار آسیب آب می‌شوند، کپک می‌تواند رشد کند و آلاینده‌های آلرژی‌زای هوا تولید کند. قرار گرفتن در معرض کپک می‌تواند حملات آسم یا واکنش آلرژیک را تسریع کند و برخی از کپک‌ها حتی می‌توانند سمومی تولید کنند که استنشاق آن برای هر کسی خطرناک است.

آلرژی به گرده به دلیل تغییرات آب و هوایی بدتر می شود. نولتون می‌گوید: «مطالعات آزمایشگاهی و صحرایی نشان می‌دهند که گیاهان تولیدکننده گرده – به‌ویژه ابروسیا – وقتی میزان دی‌اکسید کربنی را که در آن رشد می‌کنند افزایش دهید، بزرگ‌تر می‌شوند و گرده بیشتری تولید می‌کنند.» تغییرات اقلیمی همچنین فصل تولید گرده را طولانی می‌کند و برخی مطالعات نشان می‌دهند که گرده ابروسیا ممکن است به یک آلرژن قوی‌تر تبدیل شود. در این صورت، افراد بیشتری دچار آبریزش بینی، تب، خارش چشم و سایر علائم خواهند شد.

آلودگی هوا اکنون چهارمین عامل خطر بزرگ در جهان برای مرگ زودهنگام است. بر اساس آخرین گزارش وضعیت هوای جهانی – که خلاصه‌ای از آخرین درک علمی از آلودگی هوا در سراسر جهان است – 4.5 میلیون مرگ با قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در فضای باز در سال 2019 مرتبط بوده است و 2.2 میلیون مرگ دیگر ناشی از آلودگی هوای داخل خانه بوده است. ویجی لامای، دانشمند کارکنان مرکز علمی NRDC می گوید: علیرغم بهبود در کاهش میانگین جهانی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، پرجمعیت ترین کشورهای جهان، هند و چین، همچنان بیشترین بار بیماری را به دوش می کشند. این گزارش یادآور این است که اگر ما برای کاهش آلودگی کربن اقدام نکنیم، بحران آب و هوا به طور قابل توجهی مشکلات آلودگی هوای تهران را بدتر می کند.

آلودگی هوای تهران و تاثیر آن بر محیط زیست

هیچ کس نمی خواهد در مجاورت یک زباله سوز، پالایشگاه نفت، بندر، زباله های سمی یا سایر مکان های آلوده زندگی کند. با این حال میلیون‌ها نفر در سراسر جهان این کار را می‌کنند و این آنها را در معرض خطر بسیار بیشتری برای بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی عروقی، آسیب‌های عصبی، سرطان و مرگ قرار می‌دهد. به گزارش ALA، در ایالات متحده، افراد رنگین پوست 1.5 برابر بیشتر از سفیدپوستان در مناطقی با کیفیت هوای ضعیف زندگی می کنند.

از لحاظ تاریخی، سیاست‌های منطقه‌بندی نژادپرستانه و شیوه‌های وام‌دهی تبعیض‌آمیز موسوم به خط قرمز با هم ترکیب شده‌اند تا صنایع آلاینده و بزرگراه‌های خفه‌شده خودروها را از محله‌های سفیدپوست دور نگه دارند و جوامع رنگین‌پوست – به‌ویژه جوامع فقیر و طبقه کارگر رنگین پوست را – به مناطق قربانی تبدیل کرده‌اند که ساکنان آن‌ها هستند. مجبور می شوند هوای کثیف را تنفس کنند و از مشکلات بهداشتی متعدد مرتبط با آن رنج ببرند. علاوه بر افزایش خطرات سلامتی ناشی از زندگی در چنین مکان‌هایی، اعضای این جوامع آسیب‌های اقتصادی را به شکل از دست دادن روزهای کاری، هزینه‌های پزشکی بالاتر و سرمایه‌گذاری کم محلی تجربه می‌کنند.

نژادپرستی زیست محیطی به شهرها و مناطق صنعتی محدود نمی شود. کارگران در فضای باز، از جمله حدود سه میلیون کارگر مهاجر و مزرعه‌دار فصلی در ایالات متحده، از آسیب‌پذیرترین افراد در برابر آلودگی هوای تهران هستند – و همچنین از نظر سیاسی از کمترین تجهیزات برای تحت فشار قرار دادن کارفرمایان و قانون‌گذاران برای تأیید حق خود برای تنفس هوای پاک هستند.

اخیراً، نقشه‌برداری اثرات تجمعی، که از داده‌های مربوط به شرایط محیطی و جمعیت‌شناسی استفاده می‌کند، توانسته است نشان دهد که چگونه برخی از جوامع با لایه‌هایی از مسائل، مانند سطوح بالای فقر، بیکاری و آلودگی سنگین هستند. ابزارهایی مانند روش غربالگری عدالت محیطی و EJSCREEN EPA شواهدی را ارائه می دهند که بسیاری از جوامع عدالت زیست محیطی برای دهه ها توضیح داده اند: اینکه ما به اصلاحات کاربری اراضی و بهداشت عمومی نیاز داریم تا اطمینان حاصل کنیم که مناطق آسیب پذیر بیش از حد تحت فشار نیستند و افرادی که به منابع نیاز دارند. بیشتر آنها را دریافت می کنند.

راه کنترل آلودگی هوای تهران چیست؟

در سال 1396 قانون هوای پاک با اصلاحاتی مواجه شد و به موجب این اصلاحات وظیفه هماهنگی و انجام امور بر عهده سازمان محیط زیست گذاشته شد. این سازمان موظف است سازمان های دخیل در بحث آلودگی هوا را مجبور به رعایت قانون هوای پاک کند.

ماده۱ ـ اصطلاحات به‌کار رفته در این قانون دارای معانی مشروح زیر است:

۱ـ آلودگی‌هوا: عبارت است از انتشار یک یا چند آلاینده اعم از آلاینده‌های جامد، مایع، گاز، پرتوهای یون‌ساز و غیر یون‌ساز،‌ بو و صدا در هوای آزاد، به‌صورت طبیعی یا انسان‌ساخت، به‌مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به‌‌گونه‌ای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرآیندهای بوم‌شناختی(اکولوژیکی) یا آثار و ابنیه زیان‌آور بوده و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی گردد‌.

۲ـ حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها: میزان مجاز خروجی آلاینده‌ها از منابع آلوده‌کننده هوا

۳ـ منابع آلوده‌کننده هوا به شرح زیر عبارتند از:

ـ منابع‌طبیعی: شامل طوفان‌های گرد و غبار، طوفان‌های شن، آتش‌سوزی جنگلها و مراتع، آتشفشان‌ها و هواویزهای دریایی می‌باشد.

ـ منابع انسان‌ساخت: شامل؛

‌الف) منابع‌متحرک: هرگونه منبعی از قبیل وسایل نقلیه موتوری و غیرموتوری که در اثر حرکت ایجاد آلودگی می‌کند.

ب) منابع‌ثابت: هرگونه منبعی از قبیل صنایع، عملیات معدنی، کشاورزی، بخش‌های خدماتی، تجاری، اداری و خانگی که در محلی ثابت سبب انتشار آلاینده‌ها می‌شود.

۴ـ سازمان: برای رعایت اختصار، در این قانون واژه «سازمان» به ‌جای «سازمان حفاظت محیط‌زیست» آورده می‌شود.

۵ ـ مواقع اضطراری: مواقعی است که با استمرار پایداری جوی (براساس اعلام سازمان هواشناسی) و یا افزایش میزان غلظت آلاینده‌ها (براساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری سازمان) شرایط به‌گونه‌ای در کوتاه‌مدت، سلامت انسان و محیط‌زیست را دچار مخاطره جدی بنماید.

‌ماده۲ـ تمامی اشخاص، دستگاهها و ‌مؤسسات اعم از دولتی و غیردولتی و دستگاههایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر و یا تصریح نام است و تمامی اشخاص مستقر در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی، شهرک‌ها و نواحی صنعتی موظفند تا مقررات این قانون را رعایت نمایند. سازمان مسؤول نظارت بر‌حسن اجرای این قانون می‌باشد.

آیین‌نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی‌های موضوع این قانون توسط سازمان تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

ماده۳ـ در مواقع اضطرار، سازمان با همکاری وزارت کشور و تصویب هیأت وزیران باید ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های موقت زمانی، مکانی و نوعی را برای پیشگیری از اثرات زیانبار و مقابله با منابع آلوده‌کننده هوا برقرار نماید و بلافاصله مراتب را از طریق رسانه‌های همگانی، به‌اطلاع عموم برساند. با برطرف‌شدن شرایط اضطراری و کاهش آلودگی هوا، سازمان نسبت به رفع ممنوعیت و محدودیت برقرارشده، اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به عموم اطلاع می‌دهد.

تبصره۱ـ میزان و نحوه جریمه نقدی و توقف واحدهای مشمول متمرد از دستور سازمان و دارندگان وسایل نقلیه موتوری که وارد محدوده ممنوعه می‌شوند بنابر پیشنهاد مشترک سازمان و ‌نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به تصویب هیأت وزیران رسیده و جهت اقدام قانونی لازم به مجلس شورای اسلامی ارسال می‌گردد.

تبصره۲ـ در این شرایط تمامی دستگاهها و ارگان‌های ذی‌ربط در محدوده ضوابط قانونی موظف به همکاری و رعایت الزامات اعلامی سازمان می‌باشند. مسؤولان و مدیران مستنکف از این حکم، مشمول ماده(۵۷۶) قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم ـ تعزیرات) می‌شوند.

تبصره۳ـ سازمان موظف است آیین‌نامه اجرائی مدیریت شرایط اضطرار و به‌روزرسانی آن را با همکاری وزارتخانه‌های «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، «کشور» و «صنعت، معدن و تجارت» و ‌نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تهیه کند و حداکثر شش‌ماه پس از ابلاغ این قانون به‌تصویب هیأت وزیران برساند.

ماده۴ـ تولید انواع وسایل نقلیه موتوری و واردات آنها مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌های موضوع این قانون، اعلامی از سوی سازمان می‌باشد.

استاندارد ساخت و تولید حد مجاز مصرف سوخت و واردات قطعات واجد استاندارد مرتبط با احتراق و یا مؤثر برآلایندگی وسایل‌نقلیه از قبیل اگزوز، صافی(فیلتر) و واکنش‌ساز(کاتالیست) توسط سازمان ملی استاندارد ایران تعیین، کنترل و نظارت می‌شود و با متخلفان برخورد قانونی صورت ‌می‌گیرد.

شماره‌گذاری انواع وسایل‌نقلیه موتوری اعم از داخلی و وارداتی مستلزم رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌های موضوع این قانون و اخذ تأییدیه سازمان می‌باشد. سازمان موظف است از ادامه تولید و ورود وسایل نقلیه‌ای که حدود مجاز انتشار آلاینده‌های تعریف‌شده موضوع این قانون را رعایت نمی‌نمایند، جلوگیری نماید. پیش فروش یا فروش این‌گونه وسایل نقلیه موتوری ممنوع است.

تبصره ـ سازمان مکلف است با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران طی مدت اجرای قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها را به استاندارد روز دنیا ارتقاء دهد.

ماده۵ ـ تمامی خودروسازهای داخلی و واردکنندگان خودرو‌های خارجی مکلفند خودروهای مشتریان خود را تا حداقل دو‌سال تمام یا چهل هزار کیلومتر (به‌مجرد تحقق هر کدام از آنها) ضمانت(گارانتی) کامل نمایند. کلیه قطعات، لوازم و تجهیزات مکانیکی، الکترونیکی، هشداردهنده و تعویضی متعلق به خودروها که وظیفه کنترل انتشار آلاینده‌های خودرو را برعهده دارند درطی این مدت مشمول ضمانت کامل می‌باشند و درصورت خرابی، هزینه اصلاح، تعمیر، تنظیم و تعویض قطعه، به‌صورت رایگان، حسب مورد برعهده خودروساز داخلی یا نمایندگی خودروساز خارجی است.

تبصره ـ واردکنندگان و عرضه‌کنندگان خودروهای خارجی مکلفند علاوه بر رعایت حداقل ضمانت مندرج در این ماده، سایر خدمات و ضمانت‌های مازاد شرکت سازنده را نسبت به بهره‌برداران داخلی اعمال نمایند.

ماده۶ ـ به‌منظور اطمینان از صحت عملکرد خودرو در زمینه‌های فنی و ایمنی و کنترل آلاینده‌های هوا و صدا، انجام معاینه فنی کلیه وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه‌سنگین، سنگین، موتورسیکلت که توسط بخشهای دولتی، عمومی و غیردولتی به‌کار گرفته می‌شوند، در دوره‌های زمانی منظم و توسط مراکز مورد تأیید سازمان الزامی است.

تبصره۱ـ دوره معافیت انجام معاینه فنی، از زمان تولید، برای وسایل نقلیه شخصی و دولتی چهارسال و برای وسایل نقلیه عمومی یکسال تعیین می‌شود.

راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی موظف است درصورتی که دارنده وسایل‌نقلیه موضوع این ماده با اتمام دوره معافیت یا انقضای اعتبار گواهی معاینه فنی از مراجعه به مراکز مجاز معاینه فنی و دریافت گواهی معاینه فنی خودداری نماید، ضمن متوقف نمودن خودرو، در ازای هر روز تردد بدون گواهی مذکور، نسبت به صدور قبض جریمه مطابق با قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی جهت دارنده خودرو اقدام نماید.

تبصره۲ـ درصورتی که متصدیان و کارکنان مراکز مجاز معاینه فنی و یا مأموران و ناظران بر عملکرد آنان، برخلاف مقررات موضوع این ماده، اقدام به‌صدور گواهی معاینه فنی نمایند به حداکثر مجازات جرم صدور گواهی خلاف واقع، موضوع ماده(۵۴۰) قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم ـ تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده مصوب ۱۳۷۵/۳/۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی) محکوم می‌شوند.

تبصره۳ـ مراکز معاینه فنی که از ضوابط تأسیس، فعالیت و تعرفه انجام معاینات مربوط تخلف نمایند با اعلام سازمان، وزارت کشور یا وزارت راه و شهرسازی به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۲/۱ محکوم و درصورت تکرار تخلف حسب مورد به تعلیق پروانه فعالیت از یک‌ماه تا یکسال و یا لغو دائم پروانه فعالیت محکوم می‌شوند.

وجوه حاصل از اجرای این ماده پس از واریز به خزانه در چهارچوب قوانین بودجه سنواتی جهت ساماندهی، ‌آموزش و ارتقای نظارت بر مراکز معاینه فنی توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به‌مصرف می‌رسد.

تبصره۴ـ نرخ بهای خدمات صدور گواهی معاینه فنی موضوع این ماده توسط وزارتخانه‌های کشور و راه و شهرسازی تعیین و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

تبصره۵ ـ صدور گواهی معاینه فنی وسایل نقلیه ریلی، هوایی و دریایی براساس استانداردها و ضوابط سازمان‌های بین‌المللی مرتبط توسط دستگاه اجرائی ذی‌ربط انجام می‌گیرد و مسؤولیت کنترل و نظارت بر گواهینامه مذکور بر‌عهده سازمان است.

تبصره۶ ـ فروشندگان خودرو مکلفند در هنگام انجام معامله، نسبت به ارائه گواهی معتبر معاینه فنی اقدام نمایند.

ماده۷ـ شهرداری‌ها، نیروی‌ انتظامی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط‌ موظفند نحوه‌ تردد وسایل‌ نقلیه‌ موتوری‌ و سامانه(سیستم)‌ حمل‌ و نقل‌ شهری‌ را به‌صورتی‌ طراحی‌ و ساماندهی کنند که‌ ضمن‌ کاهش‌ آلودگی‌ هوا جوابگوی‌ سفرهای‌ روزانه‌ شهری‌ باشد.

تبصره‌ ـ آیین‌نامه‌ اجرائی‌ این‌ ماده‌ که‌ در برگیرنده‌ ساعات‌ و محدوده‌ مجاز تردد شهری‌، پیش‌بینی‌ استفاده‌ مطلوب‌ و بیشتر از وسایل‌ نقلیه‌ عمومی‌ می‌باشد توسط‌ وزارت‌ کشور، نیروی‌ انتظامی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ و سازمان‌ حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می‌شود‌ و به‌ تصویب‌ هیأت‌ وزیران‌ می‌رسد.

ماده۸ ـ تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مالک وسایل نقلیه موتوری اعم از سبک، نیمه‌سنگین، سنگین، موتورسیکلت مکلفند وسایل نقلیه خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند و مسؤولیت خود را از این جهت، نزد یکی از مؤسسات بیمه داخلی تحت نظارت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیمه کنند. تعیین سن فرسودگی و بیمه انواع وسایل نقلیه موتوری موضوع این ماده براساس آیین‌نامه‌ای است که حداکثر ظرف مدت سه‌ماه پس از ابلاغ این قانون به پیشنهاد مشترک سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان ملی استاندارد ایران و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد.

حمل بار و مسافر، ‌صدورگواهی معاینه فنی،‌ تخصیص بیمه شخص ثالث، ‌خرید و فروش، نقل و انتقال و تردد وسایل نقلیه موتوری فرسوده ممنوع می‌باشد. پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران خودروهای فرسوده را به ازای هر روز تردد با عنوان ورود و تردد وسایل نقلیه غیرمجاز در معابر، ‌محدوده‌ها و مناطقی که ممنوع اعلام شده است، جریمه می‌کند.

تبصره۱ـ دولت موظف است از محل صرفه‌جویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت ناشی از اجرای این قانون، ساز و کار و تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل ‌و ‌نقل عمومی با خودروهای نو را فراهم کند.

تبصره۲ـ دولت مکلف‌ است در بودجه سالانه ردیفی به‌منظور اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت جهت جایگزین کردن خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده موجود با کارمزد چهاردرصد(۴%) با بازپرداخت ده‌ساله تعیین کند و به‌تصویب مجلس شورای اسلامی برساند.

ماده۹ـ وزارت‌کشور موظف است با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران)‌، زمینه نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی شهری با اولویت شهرهای بالای دویست‌هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال از محل منابع درآمدی ماده(۶) این قانون از طریق کمک بلاعوض، یارانه، تسهیلات یا صفر نمودن سود بازرگانی واردات خودروهای برقی ـ بنزینی(هیبریدی) و خودروهای الکتریکی و موتورسیکلت برقی، به انجام برساند.

تبصره ـ خودروهای برقی ـ بنزینی، موتورسیکلت و خودروهای الکتریکی تولید داخل از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌باشند.

ماده۱۰ـ وزارت‌کشور موظف است از محل درآمدهای عمومی شهرداری‌ها و بودجه عمومی خود در قانون بودجه (هریک به‌میزان پنجاه درصد)، ناوگان حمل و نقل عمومی درون‌شهری را به میزان سالانه پنج درصد(۵%) با اولویت کلانشهرها و شهرهای بالای پانصد هزار نفر جمعیت افزایش دهد.

ماده۱۱ـ هرگونه احداث، توسعه، تغییر خط تولید و تغییر محل واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مستلزم رعایت مقررات ابلاغی از سوی سازمان می‌باشد. سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت یک‌ماه به استعلام‌های درخواست جواز تأسیس و بهره‌برداری را پاسخ دهد و درصورت عدم موافقت آن سازمان، دلایل آن را به استعلام‌کننده به‌صورت کتبی ارائه کند. عدم پاسخ در مدت یادشده، به‌منزله تأیید می‌باشد.

در هر استان کمیسیونی با عضویت یکی از معاونان استاندار با تعیین استاندار (رئیس)، مدیرکل محیط‌زیست استان(دبیر)، مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی استان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان، رئیس سازمان جهادکشاورزی استان، مدیرکل سازمان بازرسی استان و فرماندار مربوطه تشکیل می‌شود.

درصورت اعتراض متقاضی مرجع استانی فوق به اختلافات فیمابین حداکثر ظرف مدت یک‌ماه رسیدگی می‌کند و در صورت آلاینده نبودن (براساس قوانین و دستورالعمل‌های ابلاغی سازمان)، مجوز مقتضی را صادر و در غیر این‌صورت تقاضا را رد می‌کند. دبیرخانه کمیسیون در اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست هر استان مستقر می‌باشد.

تبصره۱ـ کمیسیون مکلف است مبنای نظرات خود را در مورد موضوع این ماده از جمله در خصوص محدوده، حریم و فاصله با شهر و روستا را صرفاً با توجه به آلایندگی آنها تعیین کند.

تبصره۲ـ متخلفان از مصوبات و تصمیمات سازمان و کمیسیون (در صورت بررسی در کمیسیون) ضمن پرداخت جریمه رفع آلایندگی، مکلف به جبران خسارت وارده می‌باشند.

در صورت عدم جبران و یا تمرد از تصمیمات سازمان و یا کمیسیون، موضوع مجدداً در کمیسیون مطرح می‌شود و با تصویب کمیسیون، ضمن توقف فعالیت با شکایت اداره‌کل محیط زیست متخلف به مرجع‌قضائی معرفی می‌شود و با حکم این مرجع به جزای نقدی درجه چهار موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۲/۱ محکوم می‌شود.

تبصره۳ـ واحدها و پروژه‌های بزرگ و متوسط درحال فعالیت یا جدید که برحسب قوانین و مقررات مشمول ارزیابی زیست‌محیطی می‌باشند، موظف به نصب و راه‌اندازی سامانه‌های پایش برخط لحظه‌ای (آنلاین) و ارسال اطلاعات روزآمد به مرکز پایش سازمان می‌باشند. صدور و تمدید پروانه‌های بهره‌برداری آنها، منوط به اجرای این تبصره است.

تبصره۴ـ کلیه مراکز، واحدهای صنعتی و تولیدی، حسب تشخیص سازمان مکلفند نسبت به نمونه‌برداری و اندازه‌گیری آلودگی هوا، در فاصله زمانی ممکن و در چهارچوب خوداظهاری، در پایش اقدام کنند.

ماده۱۲ـ سازمان مکلف است که تمامی مراکز و واحدهای صنعتی، تولیدی، عملیات معدنی، ‌خدماتی، ‌عمومی و کارگاهی را که آلودگی آنها بیش از حدمجاز مصوب است، مشخص نموده و مراتب را با تعیین نوع، میزان‌آلودگی، وسعت منطقه تحت تأثیر و حساسیت منطقه به مالکان یا مسؤولان یا مدیران عامل و یا بالاترین مقام تصمیم‌گیر واحد ابلاغ کند تا در مهلت معینی‌ که توسط سازمان تعیین می‌شود نسبت به رفع آلودگی یا تغییر تولید یا تغییر فرآیند تولید یا تعطیلی کار و فعالیت خود (براساس نوع آلودگی و ماهیت فرآیند کنترلی) اقدام نمایند. درطی مدت تعیین تکلیف این واحدها، طبق مفاد این قانون، به واحدهای مذکور، جریمه ایجاد و انتشار آلودگی تعلق می‌گیرد.

تبصره۱ـ تصمیم‌گیری در خصوص تعطیلی کامل کار و فعالیت کارخانجات، معادن بزرگ و واحدهای آلاینده بزرگ که تأثیرات ملی و منطقه‌ای دارند برعهده ستادی متشکل از وزیر صنعت، معدن و تجارت، رئیس سازمان، استاندار و بالاترین مقام دستگاه ذی‌ربط است.

تبصره۲ـ در صورت عدم اجرای مفاد این ماده، در پایان مهلت مقرر، سازمان از ادامه فعالیت آنها جلوگیری نموده و متخلف را جهت پیگرد قضائی، طبق مفاد این قانون به مرجع صالح قضائی معرفی می‌کند. واحد تولیدی علاوه بر جبران خسارات وارده به پرداخت جریمه نقدی معادل سه تا پنج برابر خسارات وارده به محیط‌زیست محکوم می‌شود.

مجازات مقرر در این تبصره درخصوص مالکان، مسؤولان و مدیران کارخانجات، واحدها و کارگاههای تولیدی، صنایع نفتی و گازی، نیروگاهها و سایر واحدهای تولیدی، خدماتی و معدنی آلوده‌کننده نیز که پس از تعطیلی، رأساً و بدون کسب اجازه از سازمان مبادرت به بازگشایی و ادامه فعالیت آنها نمایند، اعمال می‌شود.

تبصره۳ـ حدود مجاز انتشار آلاینده‌های هوا توسط سازمان پیشنهاد می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

ماده۱۳ـ حداکثر یک‌سال پس از لازم‌الاجراء شدن این قانون، تمامی مراکز صنعتی، تولیدی، عملیات معدنی، ‌خدماتی، ‌عمومی و کارگاهی اعم از دولتی و غیردولتی موظفند از سوخت استاندارد مصوب استفاده کنند. در صورت عدم وجود سوخت مناسب، واحدهای مذکور مکلفند به هرنحو ممکن ترتیبی اتخاذ نمایند تا آلاینده‌های منتشره، در حدود مجاز انتشار آلاینده‌های هوا باشد.

ماده۱۴ـ در مواردی که کاهش یا از بین بردن آلودگی ناشی از مراکز صنعتی، تولیدی، معدنی، ‌خدماتی، ‌عمومی و کارگاهی به تشخیص سازمان فقط از طریق انتقال تمام یا بخشی از خطوط تولید یا تأسیسات یا اماکن آنها به‌ نقاط مناسب امکان‌پذیر می‌باشد و یا فعالیت مراکز مذکور در مناطق مسکونی سلامت ساکنان آن مناطق را به‌خطر بیاندازد، مالکان و مدیران واحد موظفند در مهلت تعیین‌شده در طرح انتقال، نسبت به انتقال واحد مربوطه اقدام کنند. مستنکف از مفاد این ماده به پرداخت جزای نقدی معادل سه‌درصد(۳%) درآمد سالانه ‌ناخالص همان واحد محکوم می‌شود.

تبصره ـ مکان، زمان، مهلت و منابع اعتباری و تسهیلات و تشویقات لازم جهت انتقال واحدهای فوق‌الذکر براساس آیین‌نامه‌ای است که با پیشنهاد سازمان و با همکاری‌ وزارتخانه‌های ذی‌ربط حداکثر ظرف مدت سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

ماده۱۵ـ شهرکها، مراکز و واحدهای صنعتی و تولیدی جدیدالاحداث مکلفند برحسب اقلیم، حداقل ده‌درصد(۱۰%) از فضای تخصیص داده‌شده جهت احداث‌ واحد مربوطه را به ایجاد فضای سبز مشجر و غرس درختان مناسب منطقه اختصاص دهند. بهره‌برداری از واحدهای مذکور منوط به رعایت این ماده و تأیید آن توسط سازمان است.

ماده۱۶ـ کسانی که از انجام بازرسی مأموران سازمان برای نمونه‌برداری و تعیین میزان‌آلودگی ناشی از فعالیت مراکز صنعتی، تولیدی، معدنی، ‌خدماتی، ‌عمومی و کارگاهی ممانعت کنند و یا اسناد و مدارک و اطلاعات موردنیاز سازمان را در اختیار ایشان نگذارند و یا اسناد و مدارک و اطلاعات خلاف واقع ارائه نمایند، به حداقل جزای نقدی درجه هفت و در صورت تکرار به حداقل جزای نقدی درجه چهار موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شوند.

تبصره۱ـ تمامی مراکز و واحدهای متوسط پنجاه نفر به بالا موضوع این قانون برای انجام امور مربوط به نمونه‌برداری، اندازه‌گیری، پایش و کنترل مستمر آلودگی هوا مکلف به ایجاد واحد سلامت، بهداشت و محیط‌زیست ( HSE ) و به‌کارگیری متخصص محیط‌زیست می‌باشند.

تبصره۲ـ آزمایشگاههای معتمد و همکار نیز درصورت ارائه گزارش غیرواقع، به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی محکوم و در صورت تکرار، تعلیق یا لغو امتیاز می‌شوند.

تبصره۳ـ بازرسی سازمان از مراکز طبقه‌بندی شده، مطابق آیین‌نامه‌ای است که به پیشنهاد مشترک سازمان، وزارتخانه‌های «دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» و‌ «اطلاعات» و سازمان انرژی اتمی حداکثر ظرف مدت سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد.

ماده۱۷ـ تمامی بهره‌برداران منابع ثابت آلوده‌کننده هوا، ملزم به رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها در موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی خود هستند. همچنین این مراکز مکلفند ضمن‌ اتخاذ تدابیر لازم‌ جهت‌ جلوگیری‌ از انتشار آلاینده‌ها در هوای‌ آزاد، از سوخت‌ مناسب ‌(ترجیحاً گاز شهری)‌ استفاده‌ کنند و ملزم به انجام معاینه فنی سالانه سامانه موتورخانه و سامانه‌های احتراقی توسط شرکتهای تأیید صلاحیت‌شده از سوی سازمان ملی استاندارد ایران، مطابق با حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها می‌باشند.

تبصره۱ـ مالکان، مسؤولان یا رؤسای مراکز‌ اداری، بهداشتی، درمانی، خدماتی، عمومی و تجاری که موجبات آلودگی هوا را فراهم کنند درصورتی که پس از یک‌مرتبه تذکر کتبی توسط سازمان، اقدامی برای رفع آلودگی در مهلت مقرر انجام ندهند، به جزای نقدی درجه هشت موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی حسب مورد محکوم می‌شوند و در صورت تکرار، علاوه بر حداکثر جزای نقدی مذکور، با درخواست سازمان و حکم مرجع قضائی صالح به تعطیلی موقت از شش‌ماه تا دوسال محکوم می‌شوند.

تبصره۲ـ منابع آلاینده خانگی در کلانشهرهای بالای پانصدهزار نفر جمعیت، صرفاً مشمول جزای نقدی می‌شوند.

تبصره۳ـ آیین‌نامه اجرائی این ماده از جمله روشهای تشویقی در مرحله نخست و سپس روشهای الزام‌آور و نحوه نظارت بر اجرای آن و هزینه‌های معاینات مراکز معاینه‌های دوره‌ای موضوع این ماده توسط سازمان با همکاری وزارتخانه‌های نفت، کشور، راه و شهرسازی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران ظرف مدت سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تدوین می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

ماده۱۸ـ وزارت نفت مکلف است حداکثر تا سه سال پس از لازم‌الاجراء شدن این قانون، سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین، نفت‌گاز، نفت‌کوره و نفت‌سفید را مطابق با استاندارد ملی مصوب عرضه کند. سازمان مکلف است از تولید سوخت غیراستاندارد جلوگیری نماید.

پس از مهلت موضوع این قانون، سازمان ملی استاندارد موظف است از واردات سوخت فاقد استاندارد ملی جلوگیری به‌عمل آورد. وزارت نفت، سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان موظفند گزارش عملکرد موضوع این ماده را هر شش‌ماه یکبار منتشر کنند.

ماده۱۹ـ وزارت نیرو مکلف است نسبت به توسعه، تولید و عرضه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک بهینه به‌نحوی اقدام نماید که حداقل سی‌درصد(۳۰%) افزایش سالانه ظرفیت مورد نیاز برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین شود.

ماده۲۰ـ انباشت پسماند‌های بیمارستانی و صنعتی در معابر عمومی و فضای باز یا سوزاندن آنها و انباشتن پسماند‌های خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکانهای تعیین‌شده توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها یا سوزاندن آنها و همچنین سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع بوده و متخلف حسب مورد به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.

وزارت جهادکشاورزی مکلف است مفاد این ماده را به‌طرق مقتضی به اطلاع بهره‌برداران بخش‌ کشاورزی، عشایری و منابع‌طبیعی برساند.

تبصره۱ـ تعاریف پسماندهای مندرج در این ماده مطابق قانون مدیریت پسماند مصوب ۱۳۸۳/۲/۲۰ می‌باشد.

تبصره۲ـ دولت و شهرداری‌ها موظفند ظرف مدت سه‌سال پس از ابلاغ این قانون برای شهرهای مختلف زمینه‌های تبدیل این پسماندها به انرژی یا کود را با کمک بخش خصوصی فراهم کنند.

تبصره۳ـ در موارد استثنائی که آتش‌زدن نباتات یا بقایای گیاهی تنها راه دفع آفات و بیماری‌ها و آلودگی‌های گیاهی باشد، براساس شرایطی که توسط وزارت جهادکشاورزی و با تأیید سازمان تدوین و ابلاغ می‌شود، اقدام می‌گردد.

ماده۲۱ـ وزارت راه و شهرسازی موظف است هنگام تهیه طرحهای جامع و تفصیلی شهرها، شهرکها و شهرهای جدید و طرحهای هادی روستایی یا توسعه این مناطق، به‌نحوی برنامه‌ریزی کند که فصل ‌جداگانه‌ای از مطالعات طرح به بررسی مسائل زیست‌محیطی اختصاص یابد و طراحی شهرها و شهرکها و مجتمع‌های مسکونی از نظر‌ فضای سبز و فضای‌باز، همجواری کاربری‌ها و رعایت حریمهای قانونی، شبکه معابر و حمل ‌و نقل، ضوابط تراکم ساختمانی، متناسب با شرایط اقلیمی، معیارهای زیست‌محیطی مورد تأیید سازمان و ضوابط، شرایط و استانداردهای پیوست سلامت ‌مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد.

ماده۲۲ـ حداکثر تا ده‌سال پس از ابلاغ این قانون، شهرداری‌های شهرهای بالای پنجاه هزار نفر جمعیت موظفند با همکاری وزارت نیرو و ادارات منابع‌طبیعی شهرستان، سرانه فضای سبز خود را حداقل به پانزده مترمربع برسانند. تولید و تأمین نهال مورد نیاز(گونه‌های با نیاز آب کم، مقاوم و بومی) برعهده ادارات منابع‌طبیعی و عملیات کاشت، نگهداری و بهره‌برداری برعهده شهرداری‌ها می‌باشد. وزارت نیرو موظف به تأمین منابع آب مورد نیاز از محل پساب شهر ذی‌ربط، مشروط به استفاده از روشهای نوین آبیاری توسط شهرداری می‌باشد.

آیین‌نامه اجرائی این ماده ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون توسط وزارت‌کشور با همکاری وزارتخانه‌های نیرو، جهادکشاورزی،‌ راه و شهرسازی و سازمان تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

ماده۲۳ـ دولت مکلف است با رعایت اصل هفتاد و هفتم(۷۷) قانون اساسی به‌منظور ایجاد همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی جهت جلوگیری از ایجاد رخداد گرد و غبار و نیز کاهش خسارات و پیامدهای مخرب آن درسطح کشور و منطقه با هماهنگی و همکاری نهادهای بین‌المللی ذی‌ربط و مشارکت کشورهای مؤثر و متأثر منطقه، اقدامات لازم را به‌عمل آورد.

ماده۲۴ـ وزارت جهادکشاورزی(سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری) مکلف است علاوه بر اجرای طرحهای بیابان‌زدایی مقرر، جهت مهار کانون‌های مستعد بیابان‌زایی و تولید گرد و غبار در داخل کشور رأساً یا با مشارکت مردم، دستگاههای اجرائی محلی و سازمان‌های بین‌المللی با رعایت اصل هفتاد و هفتم(۷۷) قانون اساسی و سازمان‌های مردم نهاد داخلی، سالانه حداقل معادل سیصدهزار هکتار نسبت به اجرای اقدامات مقابله با پدیده گرد و غبار با اولویت عملیات بیابانزدایی در مناطق بحرانی و کانون‌ها و زیست‌بومهای حساس اقدام کند. دولت مکلف است اعتبارات مورد نیاز برای اجرای عملیات موضوع این ماده را هرساله در بودجه‌های سالانه منظور نماید.

ماده۲۵ـ سازمان مکلف است با همکاری وزارت نیرو نیاز آبی زیست‌محیطی رودخانه‌ها، ‌تالابها، ‌خورها، ‌دریاچه‌ها و زیست‌بومها را تعیین و وزارت نیرو متناسب با شرایط ترسالی، عادی و خشکسالی سالانه نسبت به تخصیص حقآبه موارد فوق اقدام کند.

ماده۲۶ـ وزارت راه و شهرسازی(سازمان‌ هواشناسی کشور) با همکاری سازمان مکلف است، حداکثر ظرف مدت دوسال پس از ابلاغ این قانون، شبکه ملی هشدار و پیش‌آگاهی رخداد‌های سیل، طوفان و گرد و غبار را تکمیل کند.

ماده۲۷ـ وزارتخانه‌های جهادکشاورزی(سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری)، راه و شهرسازی و کشور از محل اعتبارات مندرج در ردیفهای بودجه‌ای و شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از محل منابع مالی در اختیار اعم از عوارض و وجوه عمومی طی پنج‌سال که به تأیید سازمان می‌رسد، مکلفند حریم سبز بزرگراهها و کمربند سبز شهرها و روستاهای تحت تأثیر رخدادهای گرد و غبار را با روش آبیاری مدرن و با اولویت استفاده از پسابهای شهری و روستایی، ایجاد نمایند.

تبصره۱ـ وزارت نیرو مکلف است منابع آب مورد نیاز را از آب مازاد حاصل از تغییر روش آبیاری سنتی به روش آبیاری نوین در مناطق موضوع این ماده تأمین کرده و تخصیص دهد و در صورت کسری منابع، تخصیص لازم را از محل پساب تولیدی یا منابع دیگر تأمین کند.

تبصره۲ـ وزارت کشور(سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور) مکلف است حداقل بیست درصد(۲۰%) از منابع در اختیار خود را به توسعه کمربند سبز موضوع این ماده اختصاص دهد و به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها پرداخت نماید.

ماده۲۸ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه‌های دولتی مکلفند برنامه‌های تولیدشده در زمینه فرهنگ‌سازی، ظرفیت‌سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی مورد تأیید از سوی سازمان‌ درخصوص آگاهی و مقابله با پدیده آلودگی هوا، رخداد‌های گرد و غبار را درصورتی که ضوابط رسانه‌ای در آن رعایت شده باشد، در قالب برنامه‌های آگهی و یا آموزشی رسانه‌ای با اخذ پنجاه‌ درصد(۵۰%) بها، اطلاع‌رسانی و پخش کنند. طریقه جبران هزینه‌ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه‌های دولتی در بودجه سالانه پیش‌بینی می‌شود.

ماده۲۹ـ ایجاد هرگونه آلودگی صوتی توسط منابع ثابت و متحرک، ممنوع می‌باشد. در مورد منابع‌ ثابت، مرتکب به جزای نقدی درجه هفت موضوع ماده(۱۹) قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.

تبصره۱ـ نیروی انتظامی مکلف است راننده وسایل نقلیه موتوری را برای بار اول ملزم به پرداخت جریمه نقدی معادل یک میلیون(۱.۰۰۰.۰۰۰) ریال، در صورت تکرار برای بار دوم به پرداخت دوبرابر جریمه مذکور و در صورت تکرار بیش از دوبار، به پرداخت جریمه نقدی معادل سه میلیون(۳.۰۰۰.۰۰۰) ریال محکوم نماید.

تبصره۲ـ آیین‌نامه اجرائی این ماده توسط سازمان و با همکاری دستگاههای مربوطه حداکثر ظرف مدت سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه می‌شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

ماده۳۰ـ سازمان مکلف است با همکاری سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به جلوگیری از انتشار خارج از حدود تعیین‌شده کلیه امواج رادیویی، الکترومغناطیسی، پرتوهای یون‌ساز و غیریون‌ساز اقدام و به‌منظور حصول اطمینان از عدم افزایش میزان و شدت امواج و پرتوهای یون‌ساز و غیر یو‌ن‌ساز از حدود تعیین‌شده در هوای آزاد، شبکه پایش مربوطه را راه‌اندازی کند.

اشخاص حقیقی و حقوقی که حدود تعیین‌شده انتشار امواج و پرتوهای موضوع این ماده را رعایت نکنند، برای اولین‌بار به جزای نقدی درجه پنج موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی محکوم و در صورت تکرار علاوه بر حداکثر جزای نقدی، به ضبط اموال و تجهیزات مرتبط نیز محکوم می‌شوند.

تبصره ـ حدود تعیین‌شده انتشار امواج و پرتوهای موضوع این ماده توسط سازمان انرژی اتمی ایران و با همکاری مشترک سازمان، وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران با رعایت ماده(۲۲) قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب ۱۳۶۸ ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تدوین می‌شود و به تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد.

ماده۳۱ـ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و یگان حفاظت سازمان مکلفند به‌عنوان ضابط دادگستری، در موارد وقوع جرائم مشهود مذکور در این قانون رأساً یا در صورت اعلام سازمان یا با اطلاع از وقوع جرائم غیرمشهود مندرج در این قانون با نظر دادستان شهرستان ذی‌ربط اقدام لازم را در چهارچوب قوانین و مقررات با واحدهای آلوده‌کننده یا اشخاص حقیقی یا حقوقی مربوط به‌عمل آورند.

ماده۳۲ـ برای رسیدگی به تخلفات و جرائم موضوع این قانون، به تشخیص رئیس قوه‌قضائیه شعبه‌ای تخصصی در هر حوزه قضائی اختصاص می‌یابد.

تبصره۱ـ آن دسته از کارکنان سازمان که دوره آموزش ضابط دادگستری را زیر نظر دادستان مربوط طی کرده باشند، برای اجرای مفاد این قانون به‌عنوان ضابط دادگستری تعیین می‌شوند.

تبصره۲ـ وزارت جهاد کشاورزی(سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری) و سازمان، در دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از فعالیت‌ها، وظایف و تکالیف قانونی مربوطه موضوع این قانون، از پرداخت هرگونه هزینه دادرسی معاف هستند.

ماده۳۳ـ صددرصد(۱۰۰%) درآمدهای حاصل از اجرای این قانون به‌حساب خزانه‌داری کل کشور واریز تا صرفاً در قالب بودجه سنواتی جهت تکالیف این قانون و مقابله با منابع آلوده‌کننده هوا هزینه شود. بیست درصد(۲۰%) از وجوه مذکور از طریق مؤسسه عمومی غیردولتی صندوق ملی محیط‌زیست به منظور ارائه تسهیلات به منابع آلاینده هوا جهت رفع و کاهش آلودگی هوا اختصاص می‌یابد.

تعدیل میزان جریمه خسارت‌های وارده به محیط‌زیست مندرج در این قانون هر دوسال یکبار توسط سازمان با همکاری دستگاههای ذی‌ربط تهیه و در لایحه بودجه به‌تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد.

ماده۳۴ـ از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون، قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب ۱۳۷۴/۲/۳ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، تصمیم قانونی راجع به آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب ۱۳۵۴/۴/۲۹ کمیسیون‌های مشترک مجلسین، قانون راجع به اجازه تأسیس مؤسسه استاندارد ایران مصوب ۱۳۳۹/۳/۲، قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب ۱۳۴۹/۹/۲۴ و اساسنامه مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب۱۳۴۴/۴/۹» نسخ و اصلاحات ذیل اعمال می‌گردد:

الف ـ متن ذیل به انتهای بند(۲۰) قانون شهرداری‌ها مصوب ۱۳۳۴/۴/۱۱ کمیسیون‌های مشترک مجلسین الحاق می‌شود:

«این بند با رعایت قانون هوای پاک اجرائی می‌گردد.»

ب ـ در تبصره (۱) ماده(۲) قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب ۱۳۸۶/۳/۲۳ عبارت «یکسال» به «دو سال» و «سی هزار کیلومتر» به «چهل هزار کیلومتر» اصلاح می‌شود.

پ ـ در ماده(۹) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب ۱۳۸۹/۱۲/۸ عبارت «بیش از پنج‌سال» به عبارت «برای خودروهای شخصی و دولتی چهارسال و برای وسایل نقلیه عمومی یکسال» اصلاح می‌شود.

ت ـ کلمه «مؤسسه» مندرج در عنوان و متن قوانین زیر به کلمه «سازمان» اصلاح شود:

۱ـ قانون عضـویت مؤسسه اسـتاندارد ایران در سازمان بین‌الـمللی استانداردها مصوب۱۳۴۳/۸/۲۰

۲ ـ قانون اجازه عضویت مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در انجمن جهانی سازمان‌های تحقیقات صنعتی و فنی و کمیته اروپایی بتون و عضویت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک در کمیته مذکور مصوب۱۳۵۶/۳/۳۰

۳ـ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب ۱۳۷۱/۱۱/۲۵ و اصلاحیه‌های مصوب ۱۳۷۶/۳/۱۳ و ۱۳۸۵/۱/۲۰ آن

قانون فوق مشتمل بر سی و چهار ماده و سی و نه تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و پنجم تیرماه یکهزار و سیصد و نود و شش مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۳۹۶/۵/۱۱ به تأیید شورای نگهبان رسید.

چگونه به کاهش آلودگی هوای تهران کمک کنیم

«هرچه بنزین کمتری بسوزانیم، برای کاهش آلودگی هوا و اثرات مضر تغییرات آب و هوایی بهتر عمل می‌کنیم». «در مورد حمل و نقل انتخاب های خوبی داشته باشید. وقتی می توانید پیاده روی کنید، دوچرخه سواری کنید یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. برای رانندگی، خودرویی را انتخاب کنید که مایل‌های بهتری در هر گالن بنزین دریافت می‌کند یا یک خودروی الکتریکی را انتخاب کنید.» همچنین می‌توانید گزینه‌های ارائه‌دهنده برق خود را بررسی کنید – ممکن است بتوانید درخواست کنید که برق شما از باد یا خورشید تامین شود. خرید محلی غذای شما باعث کاهش سوخت های فسیلی سوزانده شده در حمل و نقل یا حمل مواد غذایی از سراسر کشور می شود. و مهمتر از همه، “از رهبرانی که هوا و آب پاک را تحت فشار قرار می دهند و اقدامات مسئولانه ای در زمینه تغییرات آب و هوایی انجام می دهند، حمایت کنید.”

چگونه از سلامت خود محافظت کنیم

والک می‌گوید: «وقتی در اخبار می‌بینید یا در گزارش هواشناسی می‌شنوید که سطح آلودگی بالا است، ممکن است مفید باشد که زمان بیرون رفتن کودکان یا دویدن را محدود کنید. به طور کلی، سطح ازن در هنگام صبح کمتر است.

اگر بیرون ورزش می‌کنید، تا جایی که می‌توانید از جاده‌های پر ترافیک فاصله بگیرید. سپس لباس های خود را دوش بگیرید و بشویید تا ذرات ریز از بین بروند.

ممکن است هوا صاف به نظر برسد، اما این بدان معنا نیست که بدون آلودگی است.  اگر کیفیت هوا بد است، با پنجره های بسته در داخل بمانید.

اگر در منطقه ای زندگی می کنید یا کار می کنید که مستعد آتش سوزی است، نگران باشید

تا جایی که می توانید از دود مضر دور شوید. در نظر داشته باشید که مقدار کمی از ماسک ها را برای پوشیدن در شرایط نامناسب نگه دارید.

کرم ضد آفتاب بپوشید. هنگامی که اشعه ماوراء بنفش از لایه اوزون ضعیف عبور می کند، می تواند باعث آسیب پوست و سرطان پوست شود.

انتهای مطلب