اختلال دوقطبی چیست؟ معرفی روش های درمان و پیشگیری از آن

به گزارش پارت نیوز؛ اختلال دوقطبی، که گاهی اوقات به عنوان اختلال خلقی دوقطبی شناخته می‌شود، یک بیماری روانی است که با تغییرات شدید خلقی مشخص می‌شود، از دوره‌های بسیار بالا (مانیا) تا دوره‌های بسیار پایین (افسردگی). این اختلال می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی فرد و توانایی او برای برقراری ارتباطات و حفظ کارکردهای روزمره داشته باشد.

انواع اختلال دوقطبی

هنگامی‌که شخصیت دوقطبی به علائم افسردگی دچار می‌شود، احساس ناراحتی و ناامیدی پیدا می‌کند. معمولا در این اپیزود، فرد نسبت به فعالیت‌های روتین روزمره اشتیاقی ندارد. او برای انجام فعالیت‌های جدید هم تمایلی نشان نمی‌دهد. هنگامی‌که مود و حالت روانی فرد به مانیا یا همان شیدایی تغییر می‌کند (و یا‌هایپومانیا که حالت خفیف‌تر مانیا است)، رفتارهایی پرانرژی از خود نشان‌می‌‌دهد. همچنین نسبت به بیشتر مسائل اطراف خود، اشتیاق بی‌اندازه و غیرعادی نشان‌می‌‌دهد.

• اختلال دوقطبی به چندین نوع تقسیم می‌شود که شامل:
•  اختلال دوقطبی نوع I: که در آن فرد حداقل یک دوره مانیک کامل را تجربه می‌کند.
•  اختلال دوقطبی نوع II: مشخصه آن داشتن حداقل یک دوره هیپومانیک (مانیای ملایم‌تر) و یک دوره افسردگی شدید است.
•  اختلال سیکلوتایمیک: که در آن فرد دوره‌های متناوبی از هیپومانیا و افسردگی خفیف را تجربه می‌کند.

 علائم و نشانه‌های اختلال دو قطبی:

علائم اختلال دوقطبی در دوره‌های مختلف متفاوت است:

• دوره مانیا: احساس خوشحالی غیرعادی یا افزایش انرژی، اختلال در خواب، تکلم سریع، پراکندگی ذهنی، رفتارهای پرخطر.
•  دوره افسردگی: احساس غم و ناامیدی عمیق، خستگی، مشکل در تمرکز، تغییر در الگوهای خواب و اشتها، افکار خودکشی.

علل و عوامل خطرآفرین در اختلال دوقطبی:

اختلال دوقطبی می‌تواند ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیوشیمیایی و محیطی باشد.

• عوامل خطر شامل:
  سابقه خانوادگی: وجود اختلال دوقطبی در خانواده می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
•  تغییرات عصبی: تحقیقات نشان داده است که تغییر در ساختار و عملکرد مغز می‌تواند در ایجاد اختلال دوقطبی دخیل باشد.
• عوامل محیطی: استرس‌های شدید، آسیب‌های جسمی یا روانی، و تغییرات عمده در زندگی می‌توانند منجر به ظهور این اختلال شوند.

 روش‌های تشخیص:

تشخیص اختلال دوقطبی معمولاً توسط یک متخصص روانپزشک انجام می‌شود که شامل بررسی دقیق تاریخچه پزشکی و رفتاری، مصاحبه‌های بالینی، و گاهی اوقات ارزیابی‌های روانشناختی است.

ارزیابی روانپزشکی. ممکن است پزشک شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد تا در مورد افکار، احساسات و الگوهای رفتاری شما با شما صحبت کند. همچنین می توانید یک خودارزیابی روانشناختی یا پرسشنامه را پر کنید. با اجازه شما، ممکن است از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک خواسته شود که اطلاعاتی در مورد علائم شما ارائه دهند.

نمودار خلقی

ممکن است از شما خواسته شود که یک رکورد روزانه از خلق و خو، الگوهای خواب یا سایر عواملی که می تواند به تشخیص و یافتن درمان مناسب کمک کند، نگه دارید.

مقایسه معیارهای اختلال دوقطبی

معیارهای اختلال دوقطبی روانپزشک شما ممکن است علائم شما را با معیارهای اختلالات دوقطبی و مرتبط در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی  منتشر شده است، مقایسه کند.

تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان چگونه است؟

اگرچه تشخیص کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی شامل همان معیارهایی است که برای بزرگسالان استفاده می شود، علائم در کودکان و نوجوانان اغلب الگوهای متفاوتی دارند و ممکن است به خوبی در دسته بندی های تشخیصی قرار نگیرند.

همچنین، کودکانی که دارای اختلال دوقطبی هستند اغلب با سایر بیماری‌های سلامت روان مانند اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یا مشکلات رفتاری نیز تشخیص داده می‌شوند که می‌تواند تشخیص را پیچیده‌تر کند. ارجاع به روانپزشک کودک با تجربه اختلال دوقطبی توصیه می شود.

 درمان و مدیریت اختلال دوقطبی:

درمان اختلال دوقطبی معمولاً یک ترکیب از دارو درمانی و روان درمانی است و اکثر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را می توان با استفاده از ترکیبی از درمان های مختلف درمان کرد.

این می تواند شامل 1 یا بیشتر از موارد زیر باشد:

• داروها: داروهای تثبیت‌کننده خلق، ضد افسردگی‌ها و ضد روان‌پریشی ممکن است برای کنترل علائم تجویز شوند. دارویی برای جلوگیری از دوره‌های شیدایی و افسردگی، اینها به عنوان تثبیت‌کننده‌های خلق شناخته می‌شوند و شما هر روز آنها را به‌صورت طولانی‌مدت مصرف می‌کنید.
•  روان درمانی: روش‌هایی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان بین فردی و ریتم‌های اجتماعی (IPSRT) برای کمک به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی استفاده می‌شود. درمان روان‌شناختی مانند درمان‌های گفتاری، که به شما کمک می‌کند با افسردگی مقابله کنید و در مورد چگونگی بهبود روابط مشاوره ارائه دهید.
• توصیه های سبک زندگی، مانند انجام ورزش منظم، برنامه ریزی فعالیت هایی که از آنها لذت می برید و به شما احساس موفقیت می دهد و توصیه هایی در مورد بهبود رژیم غذایی و خواب بیشتر.

پزشکی مداوم و حمایت عاطفی است. با درمان مناسب، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می‌توانند زندگی پربار و معناداری داشته باشند. ادامه تحقیقات و آگاهی‌بخشی به عموم مردم نیز کلید بهبود درمان‌ها و کاهش برچسب‌زدن منفی نسبت به این اختلال است.

 پیشگیری و حمایت:

در حالی که پیشگیری مستقیم از اختلال دوقطبی به دلیل پیچیدگی‌های ژنتیکی و بیوشیمیایی آن اغلب دشوار است، اما اتخاذ برخی رویکردها می‌تواند به مدیریت بهتر شرایط کمک کند:
آموزش و آگاهی: درک اختلال و علائم آن می‌تواند به افراد کمک کند تا در صورت نیاز به دنبال کمک حرفه‌ای بروند.
استراتژی‌های مقابله‌ای سالم: توسعه مهارت‌های مقابله‌ای مثل تنظیم استرس، مدیریت زمان و تقویت شبکه‌های حمایتی می‌تواند در کاهش تاثیر استرس‌های روزمره و پیشگیری از شدت یافتن دوره‌های خلقی موثر باشد.
 حفظ سبک زندگی سالم: ورزش منظم، خواب کافی و تغذیه مناسب می‌توانند به حفظ تعادل خلقی کمک کنند.

حرف آخر

اختلال دوقطبی ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما با درک صحیح، حمایت مناسب و درمان مؤثر، افراد مبتلا می‌توانند علائم را مدیریت کرده و زندگی موفقی داشته باشند. تعهد به درمان طولانی‌مدت، آموزش مستمر و حمایت عاطفی، از عوامل کلیدی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این اختلال هستند. بنابراین، مهم است که جامعه پزشکی و عموم مردم در مورد این شرایط آگاهی بیشتری کسب کنند تا بتوانند به افراد مبتلا کمک کنند و از آنها حمایت نمایند.

انتهای مطلب/آ.ع