تاریخچه نوروز و سفره هفت سین آریایی

به گزارش پارت نیوز؛ نوروز و سفره هفت سین آریایی از آداب بسیار محبوب کشورمان به شمار می‌آید. جشن‌ها و آیین‌های ایرانی را می‌توان به سه گروه؛ جشن هاى قهرمانى و ملی، جشن‌ها و مناسبت‌های مذهبى، جشن‌های باستانى و اسطوره‌ای دسته بندی می‌شوند.

یکی از باورهای ایرانیان در زمان‌های گذشته این بود که شادی، نشاط و پایکوبی می تواند عنصر انرژی بخش باشد. به همین خاطر برای توجه به روح و روان انسان به شادی نیز توجه ویژه‌ای داشتند.

تاریخچه نوروز و سفره هفت سین آریایی

براین اساس زرتشتیان جشن‌های معروف و بزرگ؛ نوروز، مهرگان، تیرگان، سده و اسپندگان را همراه با جشن و شادى و نیایش برگزار می‌کردند. باوجوداینکه بسیاری از این جشن‌ها کم‌کم از یاد رفت، اما بعد از گذشت این همه سال نوروز همچنان پابرجاست.

پدیده‌های فرهنگی در آداب و رسوم ما تغییراتی داشته است. نوروز نیز به‌ناچار دچار تغییراتی شده است اما پررنگ‌ترین و شناخته شده ترین آیین آن گستراندن سفره‌ی هفت‌سین می‌باشد.
خوان نوروزی و رنگارنگ این جشن باشکوه هفت‌سین نام دارد که تقریبا در خانه‌ی همه‌ی ما ایرانیان گسترانیده خواهد شد. در حقیقت جشن نوروز و سفره هفت‌سین بنا به اصل سرسبزی، حیات و تازگى طبیعت و روح انسان همچنان محبوب و پایدار باقی ماند.

همه‌ی ما می‌دانیم که چند ساعت مانده به شروع سال تحویل سفره‌ی هفت‌سین در خانه‌ها پهن می‌شود و اعضای خانه آرام‌آرام آن را کامل می‌کنند.

در گذشته نیز سفره‌ی هفت سین را لحظاتی قبل از سال تحویل بر سکو یا صفحه‌ای بلندتر از سطح زمین پهن می‌کردند. این سفره‌ی نوروزی بر اساس عدد مقدس 7 شکل‌گرفته است و همچنین میزدپان (MAYZADPAN) به جهت پخش كردن نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها در كنار سفره گماشته می‌شد.

نکته‌ای که در مورد سفره‌ی هفت سین قابل توجه است این است که بر روی این سفره هیچ ماهی قرمزی وجود ندارد و بعدها این نوع ماهی به این هفت سین افزوده شد. البته بسیاری کتاب هایی مثل شاهنامه و حافظ را نیز روی سفره های خود می گذارند و از خواندن آن ها پس از سال تحویل لذت می برند.

ویژگی عناصر نوروز و سفره هفت سین اریایی

تابه‌حال به این موضوع توجه کرده‌اید که اقلامی که روی سفره هفت سین خود قرار می‌دهید باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند. هر آنچه که روی این سفره قرار می‌گیرد، باید دارای پنج ویژگی باشد.

اولین مورد اینکه باید خوردنی باشد. یکی از ویژگی‌هایی که بسیاری را جذب این سفره‌ی رنگارنگ می‌کند این است که می‌شود بیشتر مواد روی سفره را خورد و چشید. دومین مورد اینکه باید پارسی باشد.

از همه مهم‌تر اینکه نام آن باید با سین شروع شود و اسم مرکب نباشد. یکی دیگر از این ویژگی‌ها این است که ریشه‌ی گیاهی داشته و از گیاهان تشکیل‌شده باشد.

باتوجه به آنچه در بالا درمورد نوروز و سفره هفت سین گفته شد، باید بدانید که شگفتی بزرگی است که در بیست میلیون واژه پارسی، نمی‌توان واژه‌ی هشتمی پیدا کرد که چنین ویژگی‌هایی داشته باشد.

بنابراین هر چیزی که دارای این ویژگی‌ها نباشد، هرچند هم که با سین شروع بشود نمی‌توان جزء هفت سین آن را به‌حساب آورد. تنها هفت چیز هستند که در زبان پارسی، ویژگی‌های بالا را دارا می‌باشند.

این هفت چیز یک‌جورهایی نماد نوروز و سفره هفت سین نیز هستند عبارت‌اند از؛ سیر که نماد اهورامزدا است.

سیب، نماد فرشته زن، پرستاری و باروری است. سبزی، نماد زندگی دوباره و فرشته اردیبهشت است. سنجد نیز نماد عشق و فرشته خرداد است.سرکه نماد صبر، شکیبایی، جاودانگی و فرشته امرداد است.

سمنو، نماد خواربار و نماد فرشته شهریور است. سماغ، نماد باران، رنگ طلوع خورشید یا نماد فرشته بهمن است. (به این نکته توجه کنید که سماغ یک واژه پارسی است و نباید با بندواژه «ق» نوشته شود و سماک نام نژاده آن است.)

برخی بر سر سفره سنبل می‌گذارند. این سین نمی‌تواند جز سین‌های اصلی نوروز و سفره هفت سین باشد چون‌که نه پارسی و نه خوراکی می‌باشد. سنبل کلمه‌ای تازی است. سکه نیز مانند سنبل کلمه‌ای تازی است و از طرفی خوردنی هم نیست.

برخی سماور، سوزن، سیخ و سه پایه را نیز استفاده می‌کنند که این‌ها هیچ‌کدام نمی‌تواند جز موارد اصلی باشد. جدای از سین‌های گفته شده بسیاری از خانواده‌های ایرانی روی سفره‌های خود از اقلام زینتی و خوراکی دیگری استفاده می‌کنند تا زیبایی و درخشندگی سفره‌ی خود را بیشتر کنند.

هفت شین، هفت چین یا هفت سین

با توجه به اینکه بسیاری نوروز و سفره هفت سین با یک دیگر گره خورده‌اند. برخی اسناد تاریخى از برپایى سفره هفت سین به یاد هفت امشاسپندان خبر می‌دهند؛ طبق این اسناد، هفت امشاسپندان مقدس عبارت اند از؛ اهورامزدا که به معنى سرور دانا است.هومن که به معنای اندیشه نیك می‌باشد. اردیبهشت که پاكى و راستى را معنا می دهد. شهریوربه معنای شهریار آرزو با كشور جاودانى می باشد. سپندارمزد، عشق و پارسایى معنی دارد. خرداد، به معنای رسایى و كمال است.نگهبان گیاهان نیز امرداد نام دارد.

اما در بسیارى از منابع تاریخى، گفته شده كه «هفت سین» در ابتدا «هفت شین» بوده و بعدها تغییر یافته است .اجزاى تشكیل دهنده سفره هفت شین عبارت است از شمع، شیرینى، شراب، شمشاد، شهد (عسل)، شربت، شقایق یا شاخه نبات، بودند.

به طور کلی مشخص است که در معرفی نوروز و سفره هفت سین این نظر کاملا مردود است چون که «شهد» و «شراب» هردو کلمه‌هایی باریشه‌ی عربی هستند.

بسیاری به هفت چین در ایران پیش از اسلام نیز اعتقاد دارند. این نظریه در زمان هخامنشیان بوده است که در نوروز به روی هفت ظرف چینی خوراکی‌هایی می‌گذاشتند که به آن هفت چین یا هفت چیدنی هم می‌گفتند.

به طور کلی خوراكى هاى رایجی که بر سفره هفت سین مى گذارند كه عبارتند از: سیب، سركه، سمنو، سماغ، سیر، سنجد، سبزه که بر سفره نقش می بندند.

فلسفه عدد هفت در نوروز و سفره هفت سین

مقدس دانستن عدد هفت از آیین مهر یا میترا گرفته شده است و به سالهاى بسیار دور باز می‌گردد. در این آیین آمده که هفت مرحله وجود دارد براى اینكه انسان به مقام عالى و آسمانى برسد.

پس عدد هفت از پیش از زرتشت براى انسان گرامی بوده و در آیین هاى گوناگون به نمادهاى گوناگون دیده می‌شود ، مانند هفت آسمان ، هفت دریا ، هفت گیاه و خیلی چیزهای دیگر که در آن‌ها از واژه‌ی هفت استفاده می‌شود.

هفت در تصوف به هفت وادی سلوک معروف شده است. این هفت مورد عبارت اند از؛ طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت،فنا که همگی در تصوف آمده‌اند.

سخن پایانی

در این مقاله به تاریخچه ی نوروز و سفره هفت سین آریایی پرداختیم. جدای از تمام مواردی که گفته شد باید به این موضوع توجه داشت که هیچ سخت گیری یا اجباری در این قضیه وجود ندارد. هر شخص می‌تواند هرطور که می‌پسندد سفره هفت سین خود را بچیند و با آمدن بهار از زیبایی آیین نوروزی و هفت سین آریایی خود لذت ببرد.