همه چیز درباره تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس که باید بدانید!

آیا تا به حال احساس کرده‌اید با وجود داشتن مهارت‌ها و موفقیت‌های متعدد، باز هم خودتان را ارزشمند نمی‌دانید؟ اینجاست که تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس اهمیت پیدا می‌کند! در این مطلب از پارت نیوز، با زبانی ساده و کاربردی به بررسی این دو مفهوم کلیدی می‌پردازیم تا بتوانید ریشه بسیاری از احساسات، رفتارها و تصمیم‌های مهم زندگی‌تان را بهتر بشناسید و مسیر رشد فردی خود را آگاهانه‌تر انتخاب کنید.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس

اعتمادبه‌نفس همان اطمینان فرد به مهارت‌ها و توانایی‌هایش است در حالی که عزت نفس میزان ارزشی است که فرد برای خودش قائل است. مثلا یک ورزشکار ممکن است اعتمادبه‌نفس بالایی در توانایی‌های ورزشی خود داشته باشد اما از عزت نفس پایین رنج ببرد و دیدگاه مثبتی به خود نداشته باشد.

در ادامه با تفاوت‌های میان این دو اصطلاح یعنی تفاوت اعتماد به نفس با عزت نفس و دلیل اهمیت هردو بیشتر آشنا می‌شویم.

اعتماد به‌ نفس چیست؟

اگر کسی اعتماد به نفس داشته باشد مهارت‌ها، توانایی‌ها، نقاط قوت و نقاط ضعف خودش را می‌شناسد و دیدگاه مثبتی به آن‌ها دارد.

چرا اعتمادبه‌نفس مهم است؟

اعتمادبه‌نفس پایین باعث ایجاد ترس از ابراز وجود، شک در توانایی‌ها و اجتناب از موقعیت‌های جدید می‌شود. فردی که اعتمادبه‌نفس کمی دارد معمولاً:

• در محیط کار کمتر نظر می‌دهد و از ارائه ایده‌های نو می‌ترسد؛ چون نگران قضاوت دیگران است.

• ریسک‌پذیر نیست و ترجیح می‌دهد در شرایط فعلی باقی بماند تا احساس امنیت کند.

• تدریجاً سلطه‌پذیر می‌شود و دیگران راحت‌تر بر او تأثیر می‌گذارند.

• در زندگی شخصی نیز منزوی‌تر است و در برقراری ارتباط با دیگران تردید دارد؛ چون فکر می‌کند چیزی برای ارائه ندارد.

• حتی مسائل کوچک مثل دیر تماس گرفتن یک دوست را بزرگ می‌کند و آن را پایان رابطه می‌داند، چون نمی‌تواند برای شروع ارتباط قدمی بردارد.

در نتیجه اعتمادبه‌نفس پایین نه‌تنها مانع پیشرفت شغلی می‌شود، بلکه روابط اجتماعی و احساس ارزشمندی فرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

چه عواملی منجر به کمبود اعتمادبه‌نفس می‌شوند؟

اعتمادبه‌نفس پایین اغلب ریشه در تجربیات گذشته دارد و ممکن است از دوران کودکی تا بزرگسالی شکل بگیرد. اگر فرد در کودکی در محیطی رشد کرده باشد که در آن از سوی والدین مورد تشویق، توجه یا احترام قرار نگرفته، ممکن است احساس بی‌ارزشی در او شکل بگیرد. از سوی دیگر، بسیاری از افراد در سنین بالاتر بر اثر تجربه‌های تلخی مانند تحقیر در مدرسه یا دانشگاه، زورگویی در محیط کار، شکست‌های عاطفی یا روابط محدود اجتماعی به تدریج اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند.

حتی برخی افراد به دلیل نداشتن تحصیلات دانشگاهی تصور می‌کنند از دیگران پایین‌تر هستند، در حالی که این باور اشتباه می‌تواند به تضعیف بیشتر اعتمادبه‌نفس آنها منجر شود. در مجموع، اعتمادبه‌نفس پایین نتیجه باورهای منفی‌ای است که فرد درباره ارزش خود در جامعه شکل می‌دهد؛ باورهایی که اغلب ناشی از مقایسه با دیگران و تجربه‌های منفی گذشته هستند.

چگونه می‌توان اعتمادبه‌نفس را تقویت کرد؟

اعتمادبه‌نفس با انجام کارهای کوچک و تکرار آن‌ها به‌عنوان عادت روزانه شکل می‌گیرد. استفاده از جملات مثبت تأکیدی، امتحان کردن چیزهای جدید و خارج شدن از منطقه امن باعث می‌شود به‌مرور باور شما نسبت به توانایی‌هایتان بیشتر شود. همچنین با فکر کردن به بدترین حالت ممکن درمی‌یابید که اغلب ترس‌ها واقعی نیستند و ذهن شما آن‌ها را بزرگ کرده است.

در محیط کار نیز تشویق، قدردانی و دادن فرصت برای یادگیری و تجربه‌های جدید می‌تواند اعتمادبه‌نفس کارکنان را افزایش دهد. افراد با اعتمادبه‌نفس پایین معمولاً با کوچک‌ترین اشتباه خود را سرزنش می‌کنند، اما وقتی در محیطی امن آموزش ببینند و فرصت ارائه توانایی‌هایشان را پیدا کنند، متوجه ارزش واقعی خود شده و جسورتر عمل می‌کنند.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس نظری است که افراد درباره طرز فکر دیگران درباره خودشان دارند. عزت نفس برای فرد عشق، احترام، عزت و اعتبار به همراه می‌آورد و ممکن است تحت‌تأثیر عوامل متعددی از جمله شخصیت، توانایی‌ها، پیشینه، روابط، دستاوردها و وضعیت بدنی او باشد.

چرا عزت نفس اهمیت دارد؟

داشتن عزت نفس و تلاش برای تقویت آن اهمیت زیادی دارد. وقتی ما برای خود ارزش قائل شویم، احتمال اینکه به سلامت فیزیکی و روانی خود رسیدگی کنیم بیشتر است.

عامل ایجاد عزت نفس پایین چیست؟

عزت نفس به دید مردم به شما، رفتار آن‌ها با شما و هچنین ارزشی که برایتان قائل می‌شوند بستگی دارد. افرادی که در کودکی قربانی سوءاستفاده شده‌اند یا در بزرگ‌سالی در رابطه‌ای ناسالم بوده‌اند، اغلب عزت نفس خیلی پایینی دارند و از آنجایی که فرد دیگری برای آن‌ها ارزش قائل نشده، آن‌ها هم دلیلی نمی‌بینند که برای خود ارزشی قائل شوند. نظرات دیگران، هرچقدر هم به نظر بی‌ضرر باشد، می‌تواند باعث آسیب‌دیدن عزت نفس فرد شود. اگر شما از قبل عزت نفس پایینی داشته باشید، ممکن است وضعیت به‌سادگی بد و بدتر شود و بدبیاری‌ها و بیماری‌ها عزت نفس شما را از بین ببرند.

چگونه می‌شود عزت نفس را افزایش داد؟

عزت نفس ممکن است در گذر زمان دائم تغییر کند. کودکان در سن کم معمولا عزت نفس بالایی دارند، اما در سال‌های نوجوانی که کم‌کم ظاهر خود را با دوستان یا افرادی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینند مقایسه می‌کنند، این عزت نفس ممکن است کاهش پیدا کند.

بیماری یا فقدان جدی نیز می‌تواند بر عزت نفس فرد اثر منفی بگذارد. جملات تأکیدی مثبت به فرد کمک می‌کنند تا عزت نفس خود را افزایش دهد. در این مرحله پذیرفتن خودِ فیزیکی و روانی و همچنین رشد شخصی مداوم بسیار مهم است. توجه بیشتر به ظاهر خود نیز می‌تواند برای عزت نفستان مفید باشد.

پوشیدن لباسی که دوست دارید، کوتاه‌کردن مو یا آرایش‌کردن می‌تواند برای افزایش عزت نفس شما مفید باشد، اما نمی‌توان تنها به این عوامل اتکا کرد. تمرین نوشتن افکار منفی‌ای که ممکن است به ذهنتان بیایند و استفاده از چیزهای مثبت برای مقابله با آن‌ها نیز مفید است. به‌جای انتقاد از خود، روی با خود مهربان‌بودن تمرکز کنید. ببینید که افراد قاطع چگونه رفتار می‌کنند و از آن‌ها یاد بگیرید.

اهمیت داشتن عزت نفس بالا

زندگی شخصی و کاری ما به‌شدت تحت‌تأثیر عزت نفس ماست. عزت نفس بالا به‌معنی آمادگی بیشتر برای کنارآمدن با استرس و ناملایمات است. علاوه‌بر این، عزت نفس ارتباط مستقیمی با میزان رفاه و سلامت روانی دارد.