تاریخچه ایران خودرو از ابتدای فعالیت تاکنون

تاریخچه ایران ‌خودرو به دهه 40 شمسی که در ایران توسط برادران خیامی راه‌اندازی و گسترش یافت بازمی‌گردد. از شرکت ایران ‌خودرو می‌توان به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی ایران یادکرد.

05-05-1402آخرین به روز رسانی: 03-05-1402

خواندن این مطلب 6 دقیقه زمان میبرد

به گزارش پارت نیوز؛ ایده اولیه ساخت شرکت خودروسازی ایران ‌خودرو زیر نظر شرکت روتس انگلستان بااحساس نیاز اغلب مردم آن زمان به داشتن خودروی سواری شخصی داده شد و با همکاری شرکت‌های خارجی توانست پس از گذشت 4 سال به تولید انبوه خودروی سواری برای عموم مردم برسد. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه ایران خودرو تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

فهرست

تاریخچه ایران‌ خودرو؛ سیر تکاملی از پیکان تا پژو

کمپانی سازنده ایران‌خودرو در سال 1341 بنیان‌گذاری شد و در اولین قدم با شرکت روتس انگلستان قرارداد همکاری امضا کرد. ایران‌خودرو با همکاری شرکت روتس تولید پیکان را برنامه‌ریزی کرد و در سال 1346 به مرحله تولد رساند. این کارخانه در تاریخ ۲۴ اردیبهشت 1346 به‌طور رسمی تولید انبوه خود را آغاز کرد. همچنین دفتر مرکزی ایران‌خودرو در تهران واقع‌شده است.

بنیان‌گذاران ایران‌خودرو پیش سرمایه‌ای در حدود 1۰ میلیون تومان برای ساخت این کارخانه هزینه کردند. این شرکت با شماره ثبت ۸۳۵۲ و شناسه ملی ۱۰۱۰۰۳۶۰۷۹۴ در شهریورماه سال ۴۱ در تهران به ثبت رسید.

از پیکان در تاریخچه ایران‌ خودرو می‌توان بانام نقطه عطف این شرکت یادکرد. پیکان، اولین خودروی سواری که در ایران‌خودرو مونتاژ و تولید شد. تولید پیکان هرسال رو به افزایش بود به‌طوری‌که در سال ۵۶ در حدود ۹۸ هزار دستگاه از این خودرو روانه بازار شد. شرکت ایران‌خودرو تحت عنوان ایران ناسیونال و با ساخت پیکان در مدل‌های کار لوکس جوانان استیشن و وانت از سال 1346 تا 1357 به اوج خودرو رسید. این کارخانه توان تولید ۱۰ خودروی سواری و ۷ دستگاه وسایل نقلیه سنگین داشت.

نخستین خودروهای شرکت ایران‌خودرو؛ اولین ماشین ایران خودرو کدام است؟

اولین ماشین ایران خودرو

ایران‌خودرو کار خود را پیکان آغاز کرد و با انواع کامیون اتوبوس مینی‌بوس و آمبولانس در این سال‌ها با همکاری شرکت دایملر بنز آلمانی ادامه داد. همچنین در تاریخچه ایران‌ خودرو می‌توان به اولین اتوبوس این شرکت که بانام «ال پی» عرضه شد، اشاره کرد. بااینکه شاسی این اتوبوس‌ها از آلمان وارد می‌شد و ایران‌خودرو کابین و قطعات را بر روی آن مونتاژ می‌کرد.

تاریخچه ایران‌ خودرو در تولید اتوبوس‌های آلمانی

افتتاح خط تولید اتوبوس در این کارخانه از سال ۱۳۴۲ با ساخت اتوبوس مدال بنز، تحت لیسانس مرسدس بنز آلمان کلید خورد. در سال ۱۳۴۹ با بهره‌برداری از اتومبیل‌های مدل ۳۰۲ مرسدس بنز، ظرفیت به ۶ دستگاه در روز افزایش یافت. به علت قدیمی بودن اتوبوس‌های شهری تولیدشده، مطالعه برای ساخت اتوبوس شهری جدید از سال ۱۳۶۷ با همکاری مرسدس بنز آغاز و در نیمه دوم سال ۱۳۶۸ اولین نمونه آن از خط تولید عبور کرد.

کارخانه موتورسازی ایران‌خودرو باهدف ساخت بدنه موتور و سایر قطعات چدنی و مونتاژ موتور و نیم موتور ۱۶۰۰ و ۱۷۲۵ دو کاربراتور، با مساحت ۲۵۹۱۷ مترمربع در دو قسمت ماشین شاپ و مونتاژ موتور در سال ۱۳۵۰ تأسیس شد.

کارخانه‌های تحت نظر ایران‌ خودرو

این کارخانه بانام کارخانه صندلی‌سازی در سال ۱۳۴۲ شروع به فعالیت کرد. مراحل این کارخانه عبارت است از: اسکلت‌سازی، رنگ، تودوزی، رویه و مونتاژ، رویه با اسکلت صندلی کارخانه قالب و جیک این کارخانه در سال ۱۳۴۴ درزمینهٔ تأمین و تعمیر قالب‌ها و بانام واحد تعمیرات فعالیت خود را شروع کرد تا سال ۱۳۶۰ به‌صورت پراکنده در قسمت مهندسی سواری سازی شمالی و پرس شاپ مستقر بوده است. پس از عدم تمرکز در سال ۱۳۶۵ با اجرای سیاست استقلال و خودگردانی، این اداره به نام کارخانه قالب و جیک تغییر نام داد و فعالیت‌های خود را درزمینهٔ‌های قالب‌سازی، ماشین‌کاری، جیک سازی و طراحی مهندسی و نگهداری و تعمیرات گسترش داد.

سهام ایران‌ خودرو از کی وارد بازار شد؟

در سال 1352 سیاست‌گذاری این شرکت خودروسازی (در آن زمان ایران ناسیونال) بر این اصل استوار بود که به خودکفایی برسد و قطعات را در داخل کشور تولید کند. به همین دلیل شرکت‌های بلبرینگ، پیستون، ایدم تبریز و شرکت رضای مشهد و ریخته‌گری پایه‌گذاری شدند.

موفقیتی دیگر که در تاریخچه ایران ‌خودرو به چشم می‌خورد ورود این شرکت به بازار سهام است که برادران خیامی توانستند در سال 1353 در حدود 45 درصد از سهام ایران ناسیونال وارد بورس کنند.

تولید انبوه ایران‌ خودرو

شرکت های زیرمجموعه ایران خودرو

پس از همکاری ایران ناسیونال با شرکت‌های خارجی و منتاژ ماشین، برادران خیامی درصدد گسترش کسب‌وکار برآمدند و با شرکت فولکس‌واگن برای تولید خودرویی که مردم عادی و قشر متوسط هم بتوانند از آن استفاده کنند، همکاری جدیدی آغاز کردند.

پیگیری‌های شرکت ایران ناسیونال در تماس‌هایی که با شرکت‌های خودروسازی در کشورهای مختلف گرفت درنهایت، با شرکت روتس انگلستان وارد همکاری شد که به‌عنوان گزینه نهایی انتخاب شد و قراردادی برای مونتاژ پیکان که در انگلستان به نام هیلمن هانتر شناخته می‌شد، منعقد گردید. این اتفاق که در سال 13۴۵ به وقوع پیوست، منجر شد تا یک سال بعد کارخانه خودروسازی ایران ناسیونال به‌طور رسمی شروع به فعالیت کند

در ده سال ابتدایی تاریخچه ایران‌ خودرو، از سال 1346 که کارخانه به‌طور رسمی تأسیس شد، مدل‌های مختلف پیکان از پیکان جوانان گرفته تا استیشن، دولوکس، کار و وانت تولید می‌شد. علاوه بر پیکان، همچون گذشته، اتوبوس‌های ۳۰۲ شهری، بیابانی و سوپر لوکس، مینی‌بوس و آمبولانس هم در خط تولید بودند. تولید پیکان هرسال رو به افزایش بود به‌طوری‌که در سال ۵۶ در حدود ۹۸ هزار دستگاه از این خودرو روانه بازار شد.

بستن خط تولید پیکان

تاریخچه ایران خودرو و خط تولید پیکان

اواخر سال ۵۶ و اوایل سال ۵۷ بود که ایران ناسیونال اعلام کرد که پیکان قدیمی شده و کم‌کم باید از خط تولید کنار برود. این شرکت تصمیم به بستن قرارداد 3 ساله با پژو فرانسه مبنی بر مونتاژ پژو ۳۰۵ گرفت. که با وقوع انقلاب اغلب پروژه‌های خارجی با ایران قطع همکاری شد و با توجه به ملی اعلام شدن اکثر صنایع بزرگ، این قرارداد نیز در زمره قراردادهای منحل شده قرار گرفت.

مشکلات ایران‌خودرو

پس از انقلاب اسلامی در سال ۵۷ ایران ناسیونال ملی اعلام شد. با شروع جنگ ایران و عراق و کمبود ارز، عدم تأمین قطعات و مواد اولیه از خارج از کشور و دستگاه‌های قدیمی و کهنه، برخی از مشکلات آن زمان ایران ‌خودرو بودند. حاصل این مشکلات به تعلیق درآمدن بسیاری از پروژه‌های شرکت ایران ‌خودرو بود. این شرکت در سال 65 آستانه‌ی ورشکستگی قرار گرفت.

بازگشت دوباره ایران‌خودرو به عرصه سازندگان

در سال 68 سالن پژو به سالن اتوبوس تبدیل شد که برای تولید سالانه در حدود ۶۰۰۰ دستگاه اتوبوس برنامه‌ریزی‌شده بود. ایران‌خودرو برنامه ‌ریزی راه ‌اندازی مجدد خطوط تولید اتوبوس را اجرایی کرد و این خط را فعال کرد همچنین سالانه در حدود ۶ هزار دستگاه اتوبوس را به مرحله تولید رساند.

در این حین ساخت پیکان که گویی عضو جدایی‌ناپذیر از تاریخچه ایران ‌خودرو است و برای مدت‌ها تولید آن متوقف‌شده بود را مجدداً از سال ۱۳۷۰ ایران‌خودرو خط تولید آن را راه‌اندازی کرد. از سر گرفتن تولید دوباره پیکان بانام پیکاژو و بعد بانام پیکان ۱۸۰۰ بود که موتور ۵۰۴ روی پیکان قرار گرفت.

در تاریخچه ایران ‌خودرو می‌توان به زیرمجموعه ساپکو نیز اشاره کرد که در سال 70 تأسیس شد. علاوه بر این مرکز تحقیقات و توسعه ایران‌خودرو در دهه ۷۰ شمسی فعالیت‌های خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۷۳ برنامه هفت‌ساله به‌منظور افزایش تیراژ و کیفیت محصولات در ایران‌خودرو به تصویب رسید که متعاقب آن بسیاری از واحدهای شرکت موفق به کسب گواهینامه ایزو ۹۰۰۲ تا پایان سال ۱۳۷۷ شدند.

این شرکت تلاش‌هایش را به‌منظور تولید محصولات ملی کلید زد و پس از معرفی محصولات ناکامی همچون پیکان جدید، سرانجام سمند را به‌عنوان نخستین خودرو ملی ایران در سال ۱۳۸۱ به تولید انبوه رساند.

پایان کار پیکان

در سال 1384 پیکان قدیمی‌ترین خودرو تولید کارخانه ایران‌خودرو، جای خود را در تاریخچه ایران‌خودرو حفظ کرد و از خط تولید این کارخانه برای همیشه کنار گذاشته شد. همچنین ایران‌خودرو در این سال از پیشرانه پروژه موتور ملی خود که ۱.۷ لیتری پایه گازسوزef7 داشت، رونمایی کرد. سال ۸۵ بود که با حضور ریاست جمهوری خط تولید موتور ملی راه‌اندازی شد و پروژه‌های صدور سمند به کشورهای آذربایجان، سوریه، ونزوئلا و بلاروس مورد بهره‌برداری قرار گرفت.