از حقوق نگرفته تا اخراج غیرقانونی: هرآنچه باید درباره شکایت از کارفرما بدانید

در دنیای کار امروز، بسیاری از کارگران با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که امنیت شغلی آن‌ها را تهدید می‌کند. همچنین احساس عدالت و آرامش در محیط کار را هم از بین می‌برد. دریافت نکردن حق و حقوق کارگر از جمله مشکلاتی است که می‌توانند زندگی شغلی و شخصی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. این مسائل وقتی دردناک‌تر می‌شوند که کارگر نداند چگونه می‌تواند از حق خود دفاع کند. یا به چه مرجعی باید شکایت کند تا صدایش شنیده شود.

اگر شما هم تجربه‌ی بی‌عدالتی در محل کار داشته‌اید، تنها نیستید. هزاران نفر هر سال با چنین شرایطی مواجه می‌شوند. ناآگاهی از قوانین باعث می‌شود بسیاری از آن‌ها از حقوق قانونی خود محروم بمانند. آشنایی با حق و حقوق کارگر و مسیر قانونی شکایت از کارفرما نخستین قدم برای جلوگیری از تضییع حقوق شغلی است. در ادامه، به بررسی کامل نکات مهم حق اعتراض کارگر می‌پردازیم. دانستن این نکات در احقاق حق و حفظ امنیت شغلی، نقشی اساسی خواهد داشت.

حق و حقوق کارگر چیست؟

آشنایی با حق و حقوق کارگر یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای ایجاد امنیت شغلی و جلوگیری از تضییع حقوق قانونی است. قانون کار به‌صورت دقیق و روشن، چارچوبی مشخص برای رابطه‌ی میان کارگر و کارفرما تعیین کرده است. این قانون باعث می‌شود تعادل میان دو طرف حفظ شود. هر کارگر، صرف‌نظر از نوع شغل یا سابقه‌ی کاری، از مجموعه‌ای از حقوق اساسی برخوردار است.

• حق دریافت حقوق و مزایا هر کارگر باید در ازای ساعات کاری خود، دستمزدی متناسب با قانون دریافت کند. پرداخت حقوق کمتر از حداقل دستمزد مصوب، یا تأخیر مکرر در پرداخت، از مصادیق تخلف کارفرما محسوب می‌شود. در موقعیت‌هایی مانند این کارگر می‌تواند با شکایت از کارفرما از طریق مراجع حل اختلاف وزارت کار، حقوق خود را مطالبه کند. همچنین مزایایی مانند عیدی، سنوات و حق بیمه بخشی از الزامات قانونی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.
• حق داشتن قرارداد کتبی وجود قرارداد کتبی یکی از اساسی‌ترین حقوق هر کارگر است. قرارداد باید شامل جزئیاتی مانند نوع کار، میزان حقوق، ساعات کار و مدت قرارداد باشد.
• حق مرخصی، بیمه و مزایای قانونی قانون کار، کارگر را محق به استفاده از مرخصی سالانه، مرخصی استعلاجی و بهره‌مندی از بیمه‌های اجتماعی می‌داند. عدم بیمه‌کردن کارگر از سوی کارفرما تخلف محسوب می‌شود. می‌توان با دریافت مشاوره بیمه و قانون کار از کارشناسان متخصص، مسیر پیگیری این موضوع را به درستی طی کرد.
• حق اعتراض به اخراج غیرقانونی اخراج کارگر بدون دلیل موجه یا بدون طی مراحل قانونی، از مصادیق تخلف است. در چنین شرایطی، شکایت کارگر از کارفرما در هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف، منجر به بازگشت به کار یا دریافت حق و حقوق معوقه می‌شود. این حق قانونی برای حمایت از ثبات شغلی و جلوگیری از سوء‌استفاده‌های احتمالی در نظر گرفته شده است.
• حق اعتراض به تغییر شرایط کاری به ضرر خود کارفرما نمی‌تواند بدون رضایت کارگر، شرایط کاری را به گونه‌ای تغییر دهد که منجر به کاهش حقوق، افزایش ساعات کاری یا تغییر محل کار شود. هرگونه تغییر یک‌طرفه در قرارداد، قابل پیگیری قانونی است. در این شرایط کارگر می‌تواند نسبت به آن حق اعتراض کارگر را اعمال کند.
• حق اعتراض به تهدید، تبعیض یا رفتار غیرحرفه‌ای در محیط‌های کاری سالم، احترام متقابل میان کارگر و کارفرما از اصول اساسی است. هرگونه رفتار توهین‌آمیز، تبعیض‌آمیز یا تهدیدآمیز در محیط کار قابل پذیرش نیست. در صورت بروز این رفتار کارگر باید از طریق مراجع رسمی نسبت به این رفتارها شکایت کند. در چنین مواردی، استفاده از راهنمایی‌های یک مشاور قانون کار می‌تواند مسیر درست قانونی را مشخص کند.

مراحل قانونی شکایت از کارفرما چیست؟

وقتی حقوق قانونی یک کارگر نادیده گرفته می‌شود، آشنایی با مراحل شکایت از کارفرما اولین گام برای احقاق حق است. قانون کار برای رسیدگی به اختلافات میان کارگر و کارفرما، مسیر مشخصی تعیین کرده تا هر دو طرف بتوانند در فضایی قانونی و منصفانه به دفاع از حقوق خود بپردازند. رعایت ترتیب مراحل و ارائه مدارک معتبر در نتیجه‌ی نهایی شکایت تأثیر مستقیم دارد.

• مکاتبه و درخواست رسمی پیش از هر اقدام قضایی، لازم است کارگر در قدم نخست، موضوع را به‌صورت مکتوب و رسمی با کارفرما مطرح کند. این کار می‌تواند از طریق نامه، ایمیل یا درخواست کتبی انجام شود. اگر کارفرما نسبت به این درخواست واکنشی نشان ندهد یا از پرداخت حقوق و مزایا خودداری کند، کارگر می‌تواند وارد مرحله‌ی بعدی شود.
• ثبت شکایت در اداره کار مرحله‌ی بعد، ثبت شکایت در اداره کار محل فعالیت است. در این مرحله، کارگر باید فرم شکایت را تکمیل کرده و مدارک لازم را ضمیمه کند. اداره کار پس از بررسی مدارک، کارفرما را برای پاسخگویی فرا می‌خواند. در صورتی که توافق حاصل نشود، پرونده به هیئت تشخیص ارجاع داده می‌شود تا در چارچوب قانون، رأی لازم صادر شود. آگاهی از جزئیات و مراحل شکایت کارگر از کارفرما در این بخش، نقش مهمی در تسریع روند رسیدگی دارد.
• مراجعه به مراجع قضایی اگر رأی صادرشده از سوی هیئت تشخیص یا حل اختلاف به نفع یکی از طرفین نباشد، امکان اعتراض و طرح شکایت در دیوان عدالت اداری وجود دارد. در این مرحله، پرونده به‌صورت حقوقی بررسی می‌شود و تصمیم نهایی پس از ارزیابی مستندات و مدارک اعلام می‌گردد. این مرحله معمولاً زمان‌بر است و نیاز به پیگیری دقیق دارد.
• نکات مهم درباره مدارک و شواهد موفقیت در شکایت کارگر از کارفرما تا حد زیادی به مستندات قابل ارائه بستگی دارد. داشتن قرارداد کتبی، فیش‌های حقوقی، پیامک‌ها و حتی شهادت همکاران به اثبات حق کارگر کمک کند. هرچه شواهد دقیق‌تر و مستندتر باشند، احتمال صدور رأی عادلانه افزایش پیدا می‌کند.

سخن پایانی

شناخت دقیق از حق و حقوق کارگر و مسیرهای قانونی شکایت از کارفرما، می‌تواند از بروز بسیاری از بی‌عدالتی‌ها و اختلافات شغلی جلوگیری کند. بسیاری از کارگران به دلیل ناآگاهی از قانون، در برابر رفتارهای ناعادلانه سکوت می‌کنند یا مسیر اشتباهی را برای پیگیری انتخاب می‌نمایند. در حالی که آشنایی با روند ثبت شکایت، مدارک لازم و مراجع قانونی باعث می‌شود شرایط را به نفع فرد تغییر دهد.

در دنیای امروز، بهره‌مندی از مشورت‌های تخصصی در حوزه‌ی قانون کار، دیگر محدود به مراجعه حضوری نیست. پلتفرم‌هایی وجود دارند که با گردآوری صدها متخصص مجرب، امکان دریافت مشاوره غیرحضوری را فراهم کرده‌اند. یکی از این پلتفرم‌های جامع، کارمنتو است که با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا، امکان دریافت مشاوره آنلاین تلفنی بر بستر VOIP را برای کاربران به صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فراهم می‌کند. بیش از ۳۵۰ کارشناس برتر کشور در این پلتفرم همکاری می‌کنند به همین دلیل امکان دریافت راهنمایی فوری در کمتر از یک دقیقه برای کاربران فراهم است.

ویژگی‌هایی مانند کیف پول، شارژ اولیه رایگان و نمایش وضعیت مشاور (آنلاین یا آفلاین)، تجربه‌ای سریع و مطمئن ایجاد می‌کند و تمام خدمات به‌صورت محرمانه و امن ارائه می‌شود. استفاده از چنین خدماتی به کارگران و کارمندان کمک می‌کند تا با اطمینان و آگاهی بیشتر، برای احقاق حقوق خود گام بردارند.

در نهایت، دانستن مسیر درست، همراه داشتن مستندات کافی و مشورت با افراد متخصص، سه عامل اصلی در موفقیت شکایت‌های کاری هستند. هر کارگر و کارمند با اتکا به دانش قانونی و اطلاعات درست و آگاهانه، می‌تواند صدای خود را به شکل مؤثر و قانونی به گوش برساند و از حقوق شغلی خود دفاع کند.