معرفی والیبال؛ ورزشی برای همه سنین و سلیقه‌ها
والیبال فراتر از یک بازی است که ترکیبی شامل: قدرت، سرعت، تکنیک و کار گروهی است که می‌تواند به شما کمک کند تا به فردی قوی‌تر و با اعتماد به نفس‌تر تبدیل شوید.
به گزارش پارت نیوز؛ اگر به ورزش والیبال علاقه ای دارید حس خود را محدود نکنید! از همین الان به سمت علاقه خود بروید، زیرا این ورزش پذیرای تمامی نوجوانان تا بزرگسالان است و یکی از جذابیت‌های منحصر به فرد والیبال اشاره به امکان حضور و مشارکت تمام افراد حتی افرادی با محدودیت‌های جسمی است. والیبال نشسته نمونه‌ای بارزی است که نشان می‌دهد ورزش می‌تواند برای همه لذت‌بخش باشد.
فهرست
اگر شما هم جزو آن دسته از علاقه‌مندان به ورزش هستید و به دنبال یک ورزش گروهی و پر انرژی می‌گردید والیبال بهترین گزینه برای شما است. در ادامه این مقاله به شما این ورزش محبوب را معرفی می کنیم .
والیبال
در ورزش والیبال دو تیم شش نفره در یک زمین مستطیل شکل به ابعاد ۱۸ در ۹ متر به رقابت می‌پردازند. بازیکنان با استفاده از دست و بازو تلاش می‌کنند تا توپ را از روی تور به زمین حریف بزنند. برای پیروزی در مسابقه یک تیم باید بتواند در سه ست از پنج ست حریف خود را شکست دهد. هر ست تا کسب ۲۵ امتیاز ادامه پیدا می‌کند، به جز ست پنجم که تا ۱۵ امتیاز ادامه دارد.
والیبال که در سال ۱۸۹۵ توسط ویلیام مورگان ابداع شد و امروزه یکی از پرافتخارترین ورزش‌های جهان است. این ورزش در بازی‌های المپیک ۱۹۶۰ به طور رسمی حضور یافت و از آن زمان تاکنون به محبوبیت بی‌نظیری دست یافته است. با بیش از ۸۰۰ میلیون بازیکن در سراسر دنیا والیبال به عنوان محبوب‌ترین ورزش المپیک شناخته می‌شود.
مسابقات جام جهانی لیگ ملت‌ها و جام بزرگ قهرمانان مهم‌ترین رویدادهای والیبال در سطح بین‌المللی هستند. همچنین لیگ‌های داخلی متعددی در کشورهای مختلف برگزار می‌شود که به رقابت و توسعه این ورزش کمک می‌کنند.
پیشینه والیبال
والیبال که در ابتدا مینتونت نام داشت در سال ۱۸۹۵ توسط ویلیام مورگان فارغ‌التحصیل کالج اسپرینگفیلد ابداع شد. او با ترکیب المان‌هایی از ورزش‌های مختلف مانند بسکتبال، بیس‌بال، تنیس و هندبال، ورزشی جدید طراحی کرد. اولین بازی رسمی والیبال در سال ۱۸۹۶ برگزار شد و به سرعت در آسیا محبوبیت یافت. با آغاز رقابت‌های بین‌المللی در دهه ۱۹۵۰، والیبال به یکی از محبوب‌ترین ورزش‌های جهان تبدیل شد.
در سال ۱۹۱۶ دانشجویان کالج اسپرینگفیلد ماساچوست با تأسیس انجمنی قدرتمند گامی بزرگ در جهت استانداردسازی قوانین والیبال برداشتند. این انجمن با انتشار مقالات و قوانین به رشد سریع والیبال در میان دانشجویان کمک شایانی کرد. در سال‌های بعد با محدود شدن تعداد بازیکنان و تعداد ضربه‌ها قوانین والیبال شکل منسجم‌تری به خود گرفت.
در سال ۱۹۲۸ با تأسیس سازمان انجمن والیبال ایالات متحده گام مهمی در جهت سازماندهی این ورزش برداشته شد. با این حال تا دهه ۱۹۳۰ والیبال بیشتر جنبه تفریحی داشت و قوانین یکسانی در سراسر جهان وجود نداشت. با این حال برخی کشورها به ویژه در شرق اروپا به سطح بالایی از رقابت دست یافته بودند.
دو سال بعد از ایجاد سازمان انجمن والیبال که بعدها به والیبال آمریکا تغییر نام کرد، اولین بازی والیبال ساحلی دو نفره در جهان برگزار شد که باعث به وجود آمدن انجمن والیبال ساحلی در سال ۱۹۶۵ (میلادی) در کالیفرنیا شد. قبل از آن در سال ۱۹۴۷ (میلادی) فدراسیون بین‌المللی والیبال یا به اختصار اف‌آی‌وی‌بی تأسیس شد.
بازیکنان حرفه‌ای نیز تحت نظارت والیبال حرفه‌ای آمریکا در سال ۱۹۸۳ (میلادی) درآمدند. در طول بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۸۴ ورزشکاران مرد و زن آمریکایی مدال طلا و نقره مسابقات والیبال داخل سالنی را کسب کردند. سپس در سال ۱۹۹۶ (میلادی) والیبال ساحلی دو نفره رسماً وارد بازی‌های المپیک شد.
دگرگونی‌ها
والیبال در ابتدای پیدایش، ورزشی آزاد و بدون قید و بند بود. با گذشت زمان و گسترش این ورزش نیاز به قوانین مشخص و یکسان بیش از پیش احساس شد. در اوایل قرن بیستم قوانینی برای تعیین تعداد امتیازات تعداد بازیکنان و اندازه زمین بازی وضع شد. برای مثال در سال ۱۹۱۷ تعداد امتیازات لازم برای بردن هر ست به ۱۵ امتیاز کاهش یافت و در سال ۱۹۱۸ تعداد بازیکنان هر تیم به ۶ نفر محدود شد. این تغییرات نشان‌دهنده تلاش‌های مستمر برای بهبود و استانداردسازی این ورزش است.
والیبال همچون بسیاری از ورزش‌ها در طول زمان دستخوش تغییرات متعددی در قوانین خود شده است. هر چهار سال یک‌بار در کنگره جهانی والیبال قوانین این ورزش مورد بازبینی و به‌روزرسانی قرار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین تغییرات در قوانین والیبال تغییر سیستم امتیازدهی در اواخر قرن بیستم بود.
با این تغییر، سیستم امتیازدهی از حالت ساید‌آوت به سیستم رالی تغییر یافت و سقف امتیازات برای هر ست نیز مشخص شد. همچنین قوانینی مانند استفاده از بازیکن آزاد و سیستم چالش ویدیویی به بازی والیبال اضافه شدند. این تغییرات نشان‌دهنده تلاش مستمر برای بهبود و پویایی این ورزش است.
شور و هیجان والیبال در سراسر جهان
والیبال پس از تولد در آمریکا به سرعت مرزهای این کشور را درنوردید و به سایر نقاط جهان راه یافت. کانادا اولین کشوری بود که در سال ۱۹۰۰ با این ورزش آشنا شد. سپس والیبال به کشورهای آمریکای لاتین مانند کوبا و پورتوریکو و کشورهای آسیایی همچون فیلیپین و چین راه یافت. در اروپا نیز سربازان آمریکایی نقش مهمی در معرفی و گسترش والیبال ایفا کردند. کشورهایی مانند فرانسه، چکسلواکی، لهستان، شوروی و بلغارستان از جمله اولین کشورهای اروپایی بودند که با این ورزش آشنا شدند.
گسترش والیبال در اروپا در ابتدا با سرعت کندی صورت گرفت. کشورهای فرانسه، چکسلواکی و لهستان پیشگامان تأسیس فدراسیون‌های ملی والیبال در این قاره بودند. اما شوروی با تأسیس انجمن ملی والیبال در سال ۱۹۲۳ و فعالیت‌های گسترده در زمینه توسعه تکنیک‌ها و تاکتیک‌های جدید، نقش بسیار مهمی در پیشرفت والیبال در سطح جهانی ایفا کرد. شوروی به عنوان یکی از قدرت‌های برتر والیبال همواره در تنظیم قوانین و بهبود این ورزش نقش داشته است.
والیبال پس از ورود به بازی‌های المپیک ۱۹۶۴ توکیو به سرعت به یکی از محبوب‌ترین ورزش‌های جهان تبدیل شد. علاوه بر المپیک و مسابقات قهرمانی جهان رقابت‌های متعددی مانند جام جهانی، لیگ جهانی، قهرمانی قاره‌ها و مسابقات ساحلی در سطح جهانی برگزار می‌شود. ژاپن به عنوان یکی از پیشگامان والیبال، نقش مهمی در توسعه تکنیک‌ها و تاکتیک‌های این ورزش داشته است. نوآوری‌های ژاپنی در زمینه سرویس، پاس، اسپک و بدنسازی، تحولی شگرف در والیبال ایجاد کرده است.
قوانین و مقررات والیبال
مطابق قوانین فدراسیون بین‌المللی والیبال زمین بازی والیبال باید مستطیلی شکل بوده و ابعاد مشخصی داشته باشد. طول زمین ۱۸ متر و عرض آن ۹ متر است که توسط خط وسط به دو قسمت مساوی تقسیم می‌شود. خطوط حمله نیز در فاصله ۳ متری از هر طرف خط وسط قرار دارند. ارتفاع تور برای مردان ۲.۴۳ متر و برای زنان ۲.۲۴ متر است. همچنین برای اطمینان از انجام بازی روان حاشیه‌های زمین باید حداقل ۱.۷۵ متر فاصله داشته باشند و ارتفاع سقف سالن نیز باید حداقل ۷ متر باشد. تمامی خطوط کشیده شده روی زمین نقش مهمی در تعیین محدوده بازی و اجرای قوانین دارند.
برخی از این قوانین شامل:
- در موقع زدن سرویس پای شما نباید روی خط باشد.
- در موقع زدن سرویس نباید جسم شما از موازات عرض زمین والیبال خارج شود.
- در هنگام بازی دست یا بدن شما نباید با تور برخوردی داشته باشد.
- اگر توپ به آنتن برخورد کند خطای آنتن است.
- اگر توپ از بیرون از آنتن وارد زمین مقابل (یا عکس) شود خطای اوت است.
- تا زدن سرویس بازیکنان نباید بیرون از زمین باشند.
- بیشتر از ۶ نفر نباید داخل زمین باشند.
- زمانی که توپ در زمین شماست، حداکثر ضربات ۳ تا است (دفاع کردن توپ جزو ضرب در زمین شما نیست).
- هنگام بازی اگر پای شما به‌طور کامل داخل زمین حریف باشد خطا محسوب می‌شود.
قانون چرخش بازیکنان در والیبال به این صورت است که پس از کسب امتیاز تیم برنده باید در جهت عقربه‌های ساعت یک موقعیت را جابه‌جا کند. این چرخش قبل از زدن سرویس تیم مقابل انجام می‌شود. بازیکنان خط جلو (مناطق 2، 3 و 4) پس از زدن سرویس می‌توانند آزادانه در زمین حرکت کنند اما بازیکنان خط عقب (مناطق 1، 5 و 6) باید تا قبل از زدن سرویس بعدی در همان مناطق خود باقی بمانند. این قانون باعث ایجاد تعادل در بازی و جلوگیری از تجمع بیش از حد بازیکنان در یک منطقه می‌شود.
وظایف افراد تیم
- لیبرو (حداقل قد:۱۷۵): ۱- دریافت سرویس ۲- توپ‌گیری ۳- ارسال پاس برگشتی (نکته: لیبرو حق پاس با پنجه در منطقه یک سوم ندارد فقط در این منطقه با ساعد حق پاس دارد) هر تیم حق استفاده از دو بازیکن در پست لیبرو را دارد.
- پاسور (ستر)(حداقل قد: ۱۸۰): ۱- ارسال پاس مناسب از نظر تکنیکی و تاکتیکی ۲- دفاع روی تور ۳- سرویس ۴- توپ‌گیری ۵- انداختن جای خالی هنگامی که جزو سه نفر جلو است.
- پشت خط زن (قطر پاسور)(حداقل قد:۲۰۵): ۱- اسپک ۲- دفاع روی تور ۳- سرویس ۴- توپ‌گیری ۵- دریافت سرویس
- دریافت‌کننده بیرونی (قدرتی زن)(حداقل قد:۱۹۰): (اسپکر):۱- دریافت سرویس ۲- اسپک ۳- دفاع روی تور ۴- سرویس ۵- توپ‌گیری ۶- حمله
- سرعتی زن (مدافع وسط)(حداقل قد:۲۰۵): ۱-اسپک سرعتی ۲-دفاع روی تور ۳-سرویس ۴- فریب دادن دفاع حریف ۵- توپ‌گیری
در گذشته توپ‌های والیبال معمولاً به رنگ سفید بودند اما امروزه فدراسیون جهانی والیبال ترکیبی از رنگ‌های زرد، آبی و سفید را به عنوان رنگ استاندارد توپ‌های مسابقات بین‌المللی تعیین کرده است. این تغییر رنگ نتیجه سال‌ها آزمایش و بررسی برای بهبود دید بازیکنان و تماشاگران بوده است. البته جنس توپ همچنان باید از مواد استاندارد مانند چرم طبیعی یا مصنوعی، لاستیک یا مواد مشابه ساخته شود و ابعاد و فشار هوای آن نیز باید مطابق با قوانین فدراسیون باشد.
داور
در هر مسابقه والیبال تیم داوری از چندین داور تشکیل شده است. داور اول که در بالای تور قرار دارد، مسئولیت اصلی قضاوت بازی را بر عهده دارد. داور دوم روبروی داور اول ایستاده و در مواقع لزوم به او کمک می‌کند. چهار یا دو داور خط نیز در اطراف زمین قرار دارند و با پرچم‌های خود به داور اول در تشخیص خطاها کمک می‌کنند. علاوه بر این دو داور پشت میز منشی نشسته‌اند که یکی مسئول ثبت امتیازات و دیگری مسئول ثبت تعویضات و اخطارها است. سرداور نیز به عنوان ناظر بر کل مسابقه نظارت دارد.
خطاهای رایج در والیبال
- در هنگام زدن سرویس، اگر پای بازیکن روی خط قرار گیرد، خطا محسوب می‌شود.
- اگر در هنگام زدن اسپک یا دفاع یا دادن پاس، پای بازیکن به‌طور کامل از خط وسط زمین عبور کند، خطا محسوب می‌شود.
- برخورد بازیکن به تور والیبال به هر شکل، خطا محسوب می‌شود
- اگر هنگام پاس دادن، دریافت توپ، اسپک زدن یا ردن کردن توپ به سمت زمین مخالف، توپ از یک دست یا هر دو دست با مکث رها شود، خطا است (حمل توپ تلقی می‌شود). همچنین اگر منطقه توپ شناور به هنگام اسپک با مکث و کنترل تعویض شود خطا است (حمل توپ تلقی می‌شود).
- آنتن موجود در طرفین بالای تور، محدوده تور را مشخص می‌کند و اگر توپ به آنتن بالای تور یا خط فرضی ادامه آنتن برخورد کند خطا می‌باشد و توپ برای سرویس زدن به تیم مقابل داده می‌شود.
- توپ سرویس، دفاع روی تور ندارد، مگر اینکه توپ سرویس در نقطه‌ای پایین‌تر از نوار سفید رنگ بالای تور که هفت سانتی‌متر است، دریافت شود.
- اگر توپ از روی تور رد شده باشد رد محسوب می‌شود و برخورد دست به توپ خطا است. (به عنوان مثال توپ از لبه تور جدا شده در زمین تیم الف باشد و بازیکن تیم ب به توپ ضربه بزند یا آن را لمس کند).
- زننده سرویس پس از سوت داور ۸ ثانیه فرصت دارد سرویس بزند. در غیر این صورت و اتلاف وقت، خطای ۸ ثانیه محسوب می‌شود.
- اگر یک بازیکن، دوبارِ پی در پی به توپ ضربه بزند خطای دو ضرب محسوب می‌شود.
- اگر تیمی بیش از سه بار به توپ ضربه بزند، خطای چهار ضرب محسوب می‌شود.
- اگر بدون جدا شدن توپ از دست، سرویس زده شود، خطا محسوب می‌شود. به این معنی که ابتدا باید توپ از دست جدا شود و سپس به آن ضربه زده شود.
- بستن مسیر دید تیم دریافت‌کننده سرویس، از سوی بازیکنان تیم زننده سرویس، غیرقانونی است و خطا محسوب می‌شود. (بازیکنان تنها مجاز به بالا آوردن دست‌ها تا حدود قد خود هستند)
سرویس
- سرویس زدن عملی است که به منظور وارد کردن توپ در بازی به کار می‌رود.
در هنگام سرویس زدن باید به نکات زیر توجه کرد:
- هنگام ضربه زدن به توپ (سرویس) حتماً باید توپ را به اندازه کافی و به دور از هر دودست پرتاب کرد و با یک دست به توپ ضربه زده شود.
- هنگام سرویس زدن نباید پاها را روی خط یا درون زمین خودی قرار داد و باید از خط فاصله داشته باشد.
- توپ حتماً باید از تور عبور کرده و درون زمین حریف پرتاب شود
انواع سرویس
- سرویس (Serve): حرکتی برای شروع بازی که بازیکن با ضربه زدن به توپ از پشت خط انتهایی زمین توپ را به زمین حریف می‌فرستد.
- سرویس امتیاز (Ace): سرویس که مستقیماً بدون بازگشت توپ به زمین خودی منجر به کسب امتیاز شود حتی اگر یک میلی‌متر در زمین باشد امتیاز حساب می‌شود
- سرویس یک‌ضرب (Silver-Bullet Ace): سرویسی که با خوابیدن مستقیم در زمین حریف و بدون تماس بازیکنان حریف به امتیاز تبدیل شود.
- سرویس ساده روبه تور (Underhand Serve): سرویس ساده‌ای که بازیکن با یک دست و به حالت ایستاده به زیر توپ ضربه می‌زند و معمولاً در والیبال حرفه‌ای کاربرد ندارد.
- سرویس هوایی (Sky ball): سرویسی که در آن توپ ارتفاع زیادی دارد تا حریف را گمراه کند.
- سرویس چرخشی (Topspin Serve): نوعی سرویس که در آن بازیکن با چرخاندن مچ دست به توپ چرخشی در جهت جلو می‌دهد تا توپ زودتر به زمین بخورد و مسیر مستقیمی طی کند. سرویس چرخشی غیر پرشی در والیبال حرفه‌ای کاربرد ندارد.
- سرویس موجی (Float Serve): نوعی سرویس که در آن توپ بدون چرخش حرکت می‌کند تا مسیر حرکتش غیرقابل پیش‌بینی باشد.
- سرویس پرشی (Jump Serve): نوعی سرویس که بازیکن به هوا می‌پرد و مانند یک مهاجم (اسپکر) به توپ ضربه می‌زند.
- سرویس پرشی موجی (Jump Float Serve): نوعی سرویس موجی که بازیکن در هنگام ضربه زدن به بالا می‌پرد.
- سرویس زن‌وشوهری (Husband & Wife Serve): وقتی سرویس بین دو دریافت‌کننده تیم مقابل فرود بیاید و هر یک به امید دیگری آن را رها کند.
- سرویس آب‌نباتی (بالونی)(Lollipop Serve): سرویس ساده قوس‌دار که این سرویس هم در والیبال حرفه‌ای کاربرد زیادی ندارد.
- سرویس پاولوفی (Pavlovian Serve): سرویسی که بلافاصله پس از سوت داور بدون هیچ تأملی زده شود.
- سرویس ملخی (Grasshopper Serve): سرویسی که به نظر می‌رسد به تور خواهد خورد اما به شکل عجیبی عبور کند.
- پرده‌پوشی (استتار)(Screening): مسدود کردن دید بازیکنان حریف در زمان سرویس زدن بازیکن خودی که خطا محسوب نمی‌شود.
- تعویض سرویس (Side-out): وقتی که تیمی که دریافت‌کننده سرویس است امتیازی کسب کند و حق سرویس زدن را به دست بیاورد.
کنفدراسیون‌ها
فدراسیون بین‌المللی والیبال (FIVB) نهاد حاکم بر ورزش‌های والیبال، والیبال ساحلی و والیبال چمنی در سطح جهان است. این فدراسیون که در سال 1947 در پاریس تأسیس شد هم‌اکنون بیش از 220 کشور عضو دارد و مقر آن در لوزان سوئیس قرار دارد. FIVB مسئولیت تدوین قوانین برگزاری مسابقات بین‌المللی و توسعه والیبال در سراسر جهان را بر عهده دارد.
- کنفدراسیون والیبال آسیا (AVC) در آسیا و اقیانوسیه
- کنفدراسیون والیبال آمریکای جنوبی (CSV) در آمریکای جنوبی
- کنفدراسیون والیبال آفریقا (CAVB) در آفریقا
- کنفدراسیون والیبال اروپا (CEV) در اروپا
- کنفدراسیون والیبال آمریکای شمالی مرکزی و کارائیب (NORCECA) در شمال، آمریکای مرکزی و کارائیب
حرف آخر
در پایان ما در پارت نیوز گفته ایم که، والیبال نه تنها برای سلامتی جسمی مفید است بلکه به رشد فردی و اجتماعی نیز کمک می‌کند. اگر به دنبال ورزشی هیجان‌انگیز پرطرفدار و مفید هستید والیبال می‌تواند انتخاب بسیار خوبی برای شما باشد. ممنونیم که تا انتهای مطلب با ما همراه بوده اید، اگر نظر و یا حتی پیشنهادی دارید خوشحال می شویم که با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
انتهای مطلب/ م.د