نحوه نگهداری گل محمدی؛ از آبیاری تا شرایط محیطی مناسب
نگهداری از گل محمدی نیازمند رعایت اصول خاصی است تا این گیاه زیبا و معطر بتواند رشد سالم و شادابی خود را حفظ کند. آبیاری منظم، تأمین نور کافی، تغذیه مناسب و محافظت در برابر آفات و بیماری‌ها از جمله مواردی هستند که در حفظ سلامت گل محمدی نقش کلیدی دارند. با مراقبت صحیح می‌توانید از طراوت و زیبایی این گل ارزشمند لذت ببرید.
به گزارش پارت نیوز؛ نگهداری گل محمدی نیازمند توجه به چندین عامل کلیدی است که می‌تواند به رشد و شکوفایی بهتر این گل کمک کند. این گل به نور زیاد نیاز دارد بنابراین باید آن را در مکانی با تابش مستقیم آفتاب قرار دهید. همچنین گل محمدی به خاک سبک و با زهکشی خوب نیاز دارد تا ریشه‌ها دچار بیماری نشوند. آبیاری مناسب نیز یکی دیگر از نکات مهم است. این گیاه باید به طور منظم آبیاری شود اما از آب‌گرفتگی خاک باید جلوگیری کرد. در فصل‌های گرم نیاز به آبیاری بیشتر خواهد بود در حالی که در فصل‌های سردتر میزان آبیاری باید کاهش یابد.
فهرست
برای نگهداری گل محمدی در شرایط بهینه دما نیز نقش مهمی دارد. این گیاه معمولاً در دماهای معتدل بهترین رشد را دارد و از سرمای شدید و یخبندان باید محافظت شود. همچنین هرس منظم گل محمدی کمک می‌کند تا گیاه شکل مناسب‌تری داشته باشد و از رشد شاخه‌های زائد جلوگیری کند. کوددهی مناسب در فصل‌های رشد نیز به تقویت گل‌ها و بهبود کیفیت عطر آن‌ها کمک می‌کند. با رعایت این نکات می‌توان گل محمدی را در محیط‌های مختلف به راحتی نگهداری کرد و از زیبایی و عطر آن بهره‌مند شد.
| خانواده | Rosaceae |
| جنس | Rosa |
| نام علمی | R. damascena |
| نام فارسی | گل محمدی، گل سرخ، گل گلاب، گل سرخ، گل سوری، گل چای، گل سرخ صد پر |
| نام عربی | ورد جوری، ورد دمشق، ورد بلدی، گل ورد، ورد الاهم |
| نام انگلیسی | tag-tsi meto ، Persian rose ، monthly rose ، damask rose ، York and loncoster rose |
| نام آلمانی | Roos ، Damaszenerrose |
| بومی منطقه | اکثراً در آسیا، با گونه هایی در اروپا، شمال آمریکا و شمال غرب آفریقا |
نگهداری گل محمدی
گل محمدی نوعی رز است که از آن گلاب تولید می‌شود. این گونه از رز به دلیل مقاومت بالای خود در برابر کم‌آبی قادر است در مناطق خشک و کم‌آب به خوبی رشد کند و در شهرهای بزرگ نیز عملکرد خوبی دارد. گل محمدی درختچه‌ای است با شاخه‌های تیغ‌دار و گل‌دهنده به شکل استوانه‌ای و بدون شیار. برگ‌های آن مرکب و شانه‌ای شکل هستند و هر برگچه دندانه‌دار و متقابل است. این برگ‌ها معمولاً ۳ تا ۵ عدد برگچه دارند که به رنگ سبز و چرمی هستند و طول هر برگچه بین ۳ تا ۵ سانتی‌متر است.
گل محمدی گل‌هایی صورتی و خوشبو دارد که در اوایل صبح شکوفا می‌شوند و هر گل دارای ۳۲ گلبرگ صورتی یکدست است و کاسبرگ‌ها پنج عدد هستند که برخی از آن‌ها دارای زوائد بزرگ در لبه‌ها می‌باشند. در ترکیب گل حدود ۱۰۰ پرچم زرد رنگ وجود دارد. پس از ریزش گلبرگ‌ها، میوه‌ای گوشتی به شکل گرد یا تخم‌مرغی در داخل برجستگی کوزه‌ای شکل زیر گلبرگ‌ها به وجود می‌آید که طول آن به حدود ۵/۱ سانتی‌متر می‌رسد. رنگ گل‌های محمدی از صورتی روشن تا سرخ روشن متغیر است.
گل محمدی از خانواده رزاسه است و قسمت‌های قابل مصرف آن گل و غنچه خشک یا تازه آن می‌باشد. به دلیل کاربرد فراوان آن در صنعت عطرسازی، گل محمدی به “طلای معطر” مشهور است، زیرا این گل ماده اولیه‌ای مهم در تولید عطرها در کارخانه‌های عطرسازی سراسر جهان است. ارزش اقتصادی گل محمدی به حدی است که یک کیلو از آن می‌تواند تا ۲۰ میلیون دلار ارزش داشته باشد. این گل بومی رشته‌کوه‌های مرکزی ایران و البرز است و از دیرباز در ایران کشت می‌شده است. اما به دلیل انتقال عصاره و گلاب آن از دمشق به اروپا، اروپایی‌ها آن را با نام “رز دمشقی” می‌شناختند.
انواع گل محمدی
در ایران، گل محمدی شامل ۱۳ گونه بومی است که هر یک تنها یک بار در سال گل می‌دهند. با این حال در کشورهای مختلف گونه‌های متنوعی از گل محمدی وجود دارد. گل محمدی بر اساس زمان گلدهی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- گل محمدی بهاره: این نوع از گل محمدی عمده مزارع کشت گل محمدی در ایران و سایر نقاط جهان را شامل می‌شود و گل‌هایی به رنگ صورتی دارد که در فصل بهار شکوفا می‌شوند.
- گل محمدی پاییزه: این نوع گل معمولاً در مناطق با آب و هوای گرم‌تر رشد می‌کند و گل‌هایی به رنگ صورتی یا قرمز تولید می‌کند که در اواخر تابستان و اوایل پاییز برداشت می‌شوند.
کاشت گل محمدی
گل محمدی را می‌توان با استفاده از دو روش اصلی کاشت بذر و تکثیر هوایی که شامل قلمه زدن، خوابانیدن، پیوند زدن، استفاده از پا جوش و کشت بافت است تکثیر نمود.
۱. کاشت بذر
در مناطقی که گل محمدی به طور طبیعی رشد می‌کند، تکثیر این گیاه از طریق بذر انجام می‌شود. بذرها پس از اینکه میوه گیاه به رنگ قرمز درآید و برسد از آن برداشت می‌شوند. این زمان معمولاً بین شهریور تا مهرماه است. پس از برداشت بذرها باید خشک شده و اوایل پاییز در ردیف‌هایی منظم و با فاصله ۲۰ سانتی‌متر از هم کاشته شوند. عمق کاشت بذرها باید بین ۱ تا ۲ سانتی‌متر باشد. سپس باید به طور منظم آبیاری شوند و علف‌های هرز از بین بروند. بذرها در بهار سال بعد جوانه زده و گیاه رشد خود را آغاز خواهد کرد.
۲. قلمه زدن
قلمه زدن یکی از رایج‌ترین و آسان‌ترین روش‌های تکثیر گل محمدی است که برای تولید تعداد زیادی گیاه از یک گیاه مادر استفاده می‌شود. این روش به زمان و هزینه کمی نیاز دارد و بهترین زمان برای انجام آن، اواخر تابستان و پاییز است. در این روش از گیاه سالم و بدون بیماری قلمه‌هایی به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر و قطر ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر گرفته می‌شود. سپس قلمه‌ها در گلدانی با خاک مناسب کاشته شده و برای حفظ رطوبت و تعریق گیاه روی آن‌ها را با پلاستیک پوشانده و در سایه نگهداری می‌شوند. بعد از رشد و قوی شدن قلمه‌ها می‌توان آن‌ها را به زمین اصلی منتقل کرد.
۳. خوابانیدن
در این روش تکثیر گل محمدی از طریق شاخه‌های گیاه صورت می‌گیرد، اما برخلاف قلمه زدن نیازی به برش شاخه‌ها نیست. ابتدا شاخه‌های بلند و نرم گیاه انتخاب شده و به سمت پایین خم می‌شوند. سپس بر روی این شاخه‌ها خاک ریخته می‌شود تا ریشه‌زایی انجام شود. پس از ریشه‌دار شدن شاخه آن را از گیاه مادر جدا کرده و در مکان مورد نظر کاشته می‌شود.
۴. پیوند زدن
پیوند زدن یکی از روش‌های مؤثر برای تکثیر گونه‌های باکیفیت گل محمدی است. این روش نیازمند هماهنگی بین دو گیاه است تا پیوند موفقیت‌آمیز باشد. پیوند زدن باعث افزایش کیفیت گیاه و تقویت مقاومت آن در برابر شرایط نامطلوب می‌شود. این فرآیند با برش و اتصال بخش‌هایی از دو گیاه به یکدیگر انجام می‌گیرد و به مهارت و دقت بالا نیاز دارد.
۵. استفاده از پا جوش
این روش در فصل‌های پاییز و زمستان انجام می‌شود. از سال سوم رویش گیاه مادر، پاجوش‌هایی تولید می‌شود که باید از گیاه مادر جدا شده و در بستر مناسب کاشته شوند. در ابتدای کار گیاهان جدید ممکن است ضعیف بوده و گل کمتری تولید کنند، اما پس از چند سال، کیفیت و تولید گل آن‌ها بهبود می‌یابد.
۶. کشت بافت
کشت بافت یکی از روش‌های پیشرفته تکثیر گل محمدی است که در آن از سلول‌های گیاه برای تولید گیاهان جدید استفاده می‌شود. در این روش پس از آماده‌سازی گیاه، آن‌ها در ردیف‌هایی کاشته می‌شوند که فاصله بین هر ردیف ۳ تا ۴ متر است و فاصله بوته‌ها نیز باید حدود ۳ تا ۳.۵ سانتی‌متر باشد تا رشد مطلوب گیاهان فراهم شود.
نحوه نگهداری گل محمدی
اگر تصمیم به کاشت و پرورش این گل در منزل خود دارید نخست باید با شرایط رویشی و نیازهای خاص این گیاه آشنا شوید. در این بخش به بررسی تمام نیازهای گل محمدی مانند آب، خاک، نور و دیگر شرایط ضروری برای رشد آن خواهیم پرداخت.
آبیاری گل محمدی
گل محمدی مانند هر گیاه دیگری برای رشد و بقای خود به آب نیاز دارد اما از ویژگی‌های برجسته این گیاه می‌توان به مقاومت آن در برابر کم‌آبی اشاره کرد. این گیاه باید در فواصل زمانی معین آبیاری شود و یک درختچه بالغ می‌تواند فواصل آبیاری ۱۲ تا ۱۵ روز را نیز تحمل کند. با این حال در مراحل ابتدایی رشد و زمانی که درختچه کوچک‌تر است، به آب بیشتری نیاز دارد و باید فواصل آبیاری کوتاه‌تری در نظر گرفته شود.
خاک مناسب برای گل محمدی
این گل ویژگی را دارد که می‌تواند در انواع خاک‌ها رشد کند که این امر به آن امکان می‌دهد در مناطق مختلف مانند زمین‌های مسطح، شیب‌دار و تپه‌ها کاشته شود. این گیاه تا حدی قادر به تحمل شوری خاک است اما نباید میزان شوری از ۷۰۰۰ واحد تجاوز کند. به طور کلی بهترین نوع خاک برای رشد گل محمدی، خاک لومی با pH بین ۶ تا ۸ است. همچنین خاک مناسب برای این گیاه باید حاوی مواد آلی باشد که از طریق افزودن کود به خاک تأمین می‌شود. توصیه می‌شود هر سال یا هر دو سال یکبار کودهای حاوی نیتروژن، پتاسیم و فسفر به خاک اضافه گردد.
نور و دمای مناسب برای نگهداری گل محمدی
برای رشد و گلدهی به نور مستقیم خورشید بیشترین نیاز را دارد. این گیاه در مناطقی که نور خورشید به طور مستقیم دریافت می‌شود به بهترین شکل رشد می‌کند و دریافت نور از پشت درختان یا سایه‌ها شرایط مناسبی برای آن نخواهد بود. به طور کلی گل محمدی گیاهی آفتاب‌دوست است که به سمت نور خورشید تمایل دارد. قبل از شروع فصل گلدهی، گل محمدی نیاز به دمای ۰ تا ۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۵ روز دارد و پس از آغاز گلدهی دمای هوا باید بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد باشد تا گلدهی به بهترین شکل ممکن انجام گیرد.
خواص گل محمدی
گلبرگ های گل محمدی را می‌توان به صورت تازه یا خشک‌شده به عنوان دمنوش مصرف کرد. علاوه بر این گل محمدی خشک به عنوان چاشنی در برخی نوشیدنی‌ها، کیک‌ها و شیرینی‌ها نیز استفاده می‌شود. پس از مصرف گل محمدی یا گلاب می‌توان از خواص فراوان آن بهره‌مند شد که به شرح زیر است:
- عصاره اتانولی موجود در گل به عنوان یک آرام‌بخش طبیعی عمل کرده و در کاهش اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی موثر است.
- مصرف دمنوش گل محمدی برای سلامت قلب بسیار مفید است. این گیاه به تنظیم ضربان قلب و بهبود عملکرد آن کمک کرده و در نتیجه، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد.
- ترکیبات موجود در گل به تقویت سیستم گوارش کمک کرده و فرآیند هضم غذا را بهبود می‌بخشد و از بروز بیماری‌های گوارشی مانند یبوست پیشگیری می‌کند.
- دم کرده گل محمدی به کاهش التهاب مخاطی و درمان زخم‌های گلو کمک می‌کند و یک درمان موثر برای سرفه‌های خشک و حساسیت‌های سیستم تنفسی است.
- ویتامین‌ها و ترکیبات فنولی موجود در گل محمدی باعث خواص آنتی‌اکسیدانی این گیاه می‌شوند که از آسیب به سلول‌های پوستی و پیری زودرس جلوگیری می‌کند.
- خواص ضد التهابی گل به کاهش التهاب در محل زخم‌ها کمک کرده و سرعت بهبود آن‌ها را افزایش می‌دهد. برای استفاده از این خاصیت، می‌توان گل محمدی خشک و پودر شده را روی زخم‌ها قرار داد.
علت زرد شدن گل محمدی
دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد، از جمله بالا بودن سطح pH خاک، کمبود آهن، کمبود اکسیژن در خاک که به دلیل آبیاری زیاد ایجاد می‌شود یا زهکشی نامناسب خاک که موجب می‌شود خاک گیاه دیرتر خشک شود.
علت گل ندادن گل محمدی
اگر گل محمدی به اندازه کافی انرژی دریافت نکند قادر به گلدهی نخواهد بود. کمبود نور خورشید یکی از اصلی‌ترین علل این مشکل است، اما عواملی دیگر مانند آبیاری ناکافی، دمای نامناسب و خاک نامطلوب نیز می‌توانند باعث عدم گلدهی این گیاه شوند. علاوه بر این اگر مواد معدنی مورد نیاز گیاه در خاک موجود نباشد گیاه ضعیف شده و از گلدهی باز می‌ماند.
حرف آخر
در نهایت گل محمدی یکی از گیاهان ارزشمند و با خواص فراوان است که نیازمند توجه خاص به شرایط رویشی خود می‌باشد. با انتخاب خاک مناسب، تأمین نور کافی و آبیاری منظم می‌توان از این گیاه زیبا و مفید در منزل یا باغچه بهره‌برداری کرد. علاوه بر زیبایی ظاهری، گل محمدی خواص درمانی زیادی نیز دارد و می‌تواند به بهبود سلامت جسمی و روحی کمک کند. برای موفقیت در پرورش این گیاه شناخت دقیق نیازهای آن و ایجاد شرایط مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
از همراهی شما در معرفی گل محمدی سپاسگزاریم. اگر سوالی در ذهن دارید در بخش نظرات منتظر شما هستیم همچنین پیشنهادات شما برای بهبود کیفیت مطالب ما چراغ راه آینده ما خواهد بود. با همراهی شما پارت نیوز تلاش می‌کند تا اطلاعات دقیق و به‌روز را در اختیار مخاطبان خود قرار دهد.
انتهای مطلب/ م.د
