معرفی پارک جنگلی گلستان + آدرس ، جاذبه های دیدنی و اقامتگاه

به گزارش پارت نیوز ؛ پارک جنگلی گلستان در سال 1336 با عنوان منطقه حفاظت‌شده آلمه وایشکی زیر نظر کانون شکار آن زمان درآمد. در سال 1342 نام آن را به پارک محمدرضا شاه تغییر دادند و یک سال بعد یعنی در سال 1343 دوباره نام آن تغییر کرد و این بار این منطقه را پارک وحش نام‌گذاری کردند.

در سال 1350، بخش شرقی پارک را به وسعت 34 هزار هکتار، قرخود نامیدند. این محدوده 3 سال بعد یعنی در سال 1353 دوباره به‌کل مجموعه پیوست و از آن روز تا زمان حال به آن پارک ملی گلستان می‌گویند. این منطقه درواقع اولین پارک ملی بود که در آن زمان در یونسکو به‌عنوان یکی از 50 زیست‌کره موجود در جهان به ثبت رسید. در سال 1357 دوباره مناطق قرخود و آلمه که به هم‌پیوسته بودند را جدا کردند. آن قسمتی که اکنون تحت حفاظت از محیط ‌زیست قرار دارد، “پارک ملی گلستان” نامیده می‌شود.

آشنایی با پارک جنگلی گلستان

پارک ملی گلستان را باید به‌عنوان بزرگ‌ترین پارک‌های طبیعی در ایران معرفی کرد. این منطقه حدود 91 هزار هکتار مساحت دارد. غرب این پارک از روستای تنگ راه شروع می‌شود و شرق آن به روستای رباط قره بیل در استان خراسان شمالی می‌رسد. در پاسخ به این سؤال که پارک ملی گلستان در کجا واقع‌شده باید گفت، پارک جنگلی گلستان در سه استان کشور واقع‌شده است که درصد زیادی از این پارک طبیعی در استان گلستان، حدود 34 درصد از بزرگ‌ترین پارک ملی ایران در استان خراسان شمالی و بخش کوچکی هم در استان سمنان قرار دارد.

جاده جنگل گلستان چند کیلومتر است؟

اصلی‌ترین مسیر شمال کشور به استان خراسان که محور تهران به مشهد می‌باشد از دل این پارک ملی می‌گذرد. این جاده رویایی از روستای تنگراه شروع و از دل طولانی‌ترین و عمیق‌ترین دره این منطقه می‌گذرد. روستای دشت چیزی در حدود یک چهارم این جاده را در خود جای‌داده است. وجود این جاده را باید یکی از مهم‌ترین خطراتی دانست که زیست پارک ملی گلستان را تهدید می‌کند.

از سال 1350 تاکنون هر از چند گاهی به این مسئله مهم اشاره‌شده که این جاده باید به یک جاده توریستی تبدیل‌شده و مسیر اصلی تهران به شمال باید از آن جدا شود و مسیرهای جایگزین کلاله، چهار داغ، گلی داغ، اسلام‌آباد، آشخانه به‌عنوان مسیرهای اصلی مطرح شوند. حتی توریستی شدن این جاده یک‌بار در مجلس تصویب‌شده اما هنوز هم خبری از اقدام نیست. گردشگران پس از گذر از منطقه کویری خراسان شمالی ناگهان وارد این منطقه زیبا و رویایی می‌شویم؛ پارک ملی گلستان برای زائران امام رضا همیشه جای استراحت و نفس تازه کردن بوده است.

ورودی پارک ملی گلستان

به‌ علت وسیع بودن پارک جنگلی گلستان، مسیرهای متعددی برای دسترسی به آن وجود دارد. لازم به ذکر است که برای بازدید از بخش محافظت شده پارک باید مجوز داشته باشید.

ورودی از شهرستان گالیکش

جاده گرگان مشهد، محبوب‌ترین مسیری است که گردشگران اغلب آن را انتخاب می‌کنند. این پارک از گرگان حدود دو ساعت فاصله دارد. شما باید حرکت به سمت شرق استان گلستان بروید و از شهرستان گالیکش به این پارک برسید. پس از پشت سر گذاشتن روستای گالیکش، با طی مسیری ۱۵ کیلومتری به پارک خواهید رسید.

ورودی از سمت خراسان جنوبی

مسیر اگر بخواهید از سمت خراسان خود را به این پارک برسانید، باید به سمت شهرستان بجنورد بروید. از بجنورد تا پارک ملی، ۱۵۹ کیلومتر فاصله است که چیزی در حدود دو ساعت رانندگی می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید. بخش کوچکی از پارک نیز در استان سمنان است. بنابراین چنانچه تمایل دارید که از سمت این استان به جنگل گلستان برسید، باید به شهرستان شاهرود بروید و پس از گذر چند کیلومتر وارد این پارک جنگلی شوید.

جاذبه‌های پارک ملی گلستان

اختلاف ارتفاعی پارک جنگلی گلستان که با دیگر مناطق گلستان حائز اهمیت است و این اختلاف منجر به تنوع زیستی متنوع، خاص و جالب‌توجه برای گردشگران جهانی شده است. درباره حیات‌وحش با مسائل شگفت‌انگیزی در این پارک روبه‌رو می‌شوید.

اقلیم آب و هوایی

بارش نیز در بخش‌های مختلف این منطقه جنگلی وسیع متفاوت است. میانگین بارش در این منطقه از 700 میلی‌متر تا 150 میلی‌متر تغییر می‌کند. همچنین چند آبشار در این پارک ملی وجود دارد که معروف‌ترینشان آبشار آق سو و آبشار جنگل گلستان هستند. این پارک بیش از 21 چشمه و چندین رودخانه دارد که از دیگر منابع آب در این منطقه به شمار می‌روند.

پارک ملی گلستان ازنظر اقلیمی میان دریای خزر و مناطق خشک شرقی قرار دارد. همچنین ازنظر توپوگرافی این پارک از صخره‌های آهکی و تپه‌های ماهوری تشکیل‌شده است. وضعیت اقلیمی گسترده این منطقه باعث شده ازنظر آب و هوایی تنوع چشمگیری در بخش‌های مختلف آن وجود داشته باشد. درجه حرارت هوا در این منطقه از 25- تا 35+ درجه متفاوت است. همین مسئله باعث شده گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی بتوانند در پارک ملی گلستان زندگی کنند.

جاذبه‌های طبیعی برای طبیعت گردان

رودخانه‌ها، آبشارها و چشمه تنها بخشی از این جاذبه‌ها به‌حساب می‌آیند. بلندترین آبشار فصلی با ارتفاع 110 متر در این منطقه قرار دارد و اگر در فصل بهار برای بازدید از پارک ملی گلستان راهی این استان شدید می‌توانید ابن آبشار زیبا را نیز ببینید. رودخانه‌های قرتو، زاو و مادرسو را می‌توان از بزرگترین رودخانه‌های این پارک نام برد.

آبشار لوه

آبشار کبودوال

آبشار آق سو

آبشار دائمی آق سو نیز از جاذبه‌های موجود در این منطقه است که در تمام فصل‎‌های سال آب دارد.

پارک جنگلی گلستان بیش از ۲۱ دهنه چشمه دارد که ازجمله آن‌ها به چشمه دوشان، سردارخانه، جانو، گلستان و گلشن در کنار چشمه کرکولی اشاره کرد. بزرگ‌ترین تالاب طبیعی در ایران و در پارک ملی گلستان واقع‌شده است، نام آن نیز سلوکلی است.

جنگل پیمایی و پیاده‌روی در دل پارک ملی گلستان را نیز می‌توان یکی از جذابیت‌های آن دانست. بااین‌حال پارک ملی گلستان هیچ‌کدام از گردشگران را ناامید نمی‌کند و حتی برای کوه‌نوردان هم مناسب است چراکه در پارک ملی گلستان کوه‌های مرتفعی خودنمایی می‌کنند که عظمت و زیبایی این جنگل را چند برابر کرده‌اند.رشته‌کوه‌های شاخا، تنگه گل، یکه‌قدم، المه و قره‌قاشلی کوه‌هایی هستند که پس از کونوردی روی آن‌ها عاشقشان می‌شوید. شما همچنین می‌توانید از بیلی کوه به‌عنوان یکی از زیباترین قله‌های این منطقه با دیوارهای صخره‌ای نیز دیدن کنید.

به دنبال کوه، همیشه‌ دره خود را نمایان می‌کند، دره‌های عمیق و زیبایی در قسمت‌های مختلف جنگل گلستان دیده می‌شوند که مهم‌ترین این دره‌ها را می‌توان دره قزقلعه، جمشیدآباد، آدنس، آلی‌دالی، قرغون، آق‌سو و خشک را معرفی کرد.

پارک جنگلی گلستان بين دو حوزه نيمه نم‌پسند و نيمه خشکى‌پسند قرار دارد و به‌تدریج درحرکت به‌طرف شرق، سيماى طبيعى آن به حالت استپيک تغيير مى‌‌کند؛ به همين جهت عناصر گياهى نواحى سه‌گانه فوق را مى‌توان در پارک مشاهده کرد. تنوع و رنگارنگى اين پارک چنان مناظر زيبایى به وجود آورده است که نظير آن را در کمتر جایى از اين سرزمين مى‌‌توان ديد.

توسکاى قشلاقى، کلهو، انجير، توت، ملج، داغداغان، ازگيل، وليک، زالزالک، سيامتو، ‌گوجه وحشى، شيرخشت، دغدغک، گردو، تمشک، انار وحشى و گلابى وحشى از گونه‌هاى مختلف گياهى پارک به حساب می‌آیند. در کف جنگل گونه‌هاى بى‌شمارى نظير سرخس‌ها، متامتى و غیره پراکنده‌اند. در نواحى خشک‌تر درختچه‌هاى زرشک، تغ، گز، کاروان‌کش‌، بوته‌هاى کلاه مير حسن، گون، گدار، چوبک، درمنه، خارشتر و ساير گونه‌هاى استپى يافت مى‌شود. در نواحى مرتفع گونه ارس نيز به‌طور پراکنده وجود دارد.

چه حیواناتی در جنگل گلستان وجود دارد

محل زیست 69 گونه پستاندار در پارک ملی گلستان است که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به پلنگ، خرس قهوه‌ای، سمور جنگلی، گربه جنگلی، بز کوهی، گوسفند وحشی، آهوی ایرانی، تشی، گرگ، روباه، وشق و روباه ترکمنی اشاره کرد. در این پارک 149 گونه پرنده هم زندگی می‌کنند که برای نمونه می‌توان به قرقاول، کبک، زنگوله بال، بلدرچین، دارکوب سیاه، مگس‌گیر، زردپر و عقاب دریایی دم سفید را نام برد. از راسته خفاش‌ها تاکنون ۱۸ گونه در این پارک شناسایی‌شده‌ است.

جاندارانی که تنها خاستگاه آن‌ها پارک جنگلی گلستان است

حدود یک هشتم از گونه‌های گیاهی، یک سوم از پرندگان و 50 درصد از پستاندارن در پارک ملی گلستان زندگی می‌کنند. بنابراین حیات‌وحش پارک ملی گلستان را باید یکی از پر و پیمان‌ترین حیات‌وحش‌ها در ایران دانست. نکته تأسف‌آور درباره این پارک این است که از میان مجموع جاندارانی که در این منطقه زندگی می‌کردند، متأسفانه 19 گونه آن‌ها شامل هما، بالابان، گیلان‌شاه خال‌دار و روباه ترکمنی و چندی دیگر در خطر انقراض قرار دارند. در سال 1384 حدود 130 گونه از حیوانات و 60 جغد به دلیل برخورد با ماشین در این جاده تلف شدند.

حقیقتاً باید قبول کرد که به لحاظ تنوع حیوانات، تعداد گونه‌های جانوری هیچ جنگلی در ایران با پارک گلستان توان رقابت ندارد. ازآنجایی‌که این جنگل خواستگاه حیوانات مختلفی است، امکان ندارد سفری به این پارک داشته باشید و با حیوانات متفاوت برخورد نداشته باشید، بنابراین اگر در برنامه خود سفر به این بهشت رادارید باید نحوه برخورد با اغلب حیوانات متفاوت را یاد بگیرید. برای مثال گرازهای زیادی در این جنگل زندگی می‌کنند، اما این گرازها به‌رغم اینکه ظاهر نسبتاً ترسناکی دارند، حیوان‌های چندان خطرناکی نیستند و به‌آرامی از کنار خودروها و گردشگران گذر می‌کنند.

معرفی حیوانات پارک ملی گلستان

گرازهای پارک جنگلی گلستان، حیوان‌های اجتماعی هستند و اگر احساس کردید گرازی به شما نزدیک می‌شود، به این معنا است که حیوان بی‌زبان انتظار دارد از دست شما تکه غذایی بگیرد.

بااین‌حال به خاطر داشته باشید که گرازها خطر جدی برای بچه‌های کوچک شناخته می‌شوند. البته شما همچنان باید اصول اولیه مراقبتی را رعایت کنید و خودتان به حیوانات نزدیک نشوید. اگر هرکدام از حیوانات به شما نزدیک شدند، جوانب احتیاط را رعایت کنید.

تنوع جانوری پارک ملی گلستان تنها به گرازها ختم نمی‌شود و بیشتر از ۵۰درصد گونه‌های پستانداران ایران در جنگل گلستان زندگی می‌کنند. جالب است بدانید این پارک زیستگاه خرس‌قهوه‌ای و پلنگ است و سمور جنگلی، گرگ، روباه سرخ، گربه جنگلی، بز کوهی، گوسفند وحشی، شوکا و مرال از دیگر حیواناتی هستند که در جنگل گلستان زندگی می‌کنند. نزدیک به سه‌چهارم گوسفندان وحشی ارویال دنیا در پارک گلستان سکونت دارند و به همین دلیل گوسفند وحشی ارویال، به‌عنوان نماد این پارک شناخته می‌شود.

تعداد گونه‌‌های جانوری در این پارک حتی از تعداد حیوانات بسیاری از کشورهای اروپایی بیشتر است. به‌این‌ترتیب کاملاً مشخص است که نمونه‌ای مانند پارک ملی گلستان در کشور پیدا نمی‌کنید. و هیچ‌کدام از پارک‌های جنگلی ایران به لحاظ مساحت و تنوع گونه‌‌های جانوری با پارک ملی گلستان برابری نمی‌کند.

گوسفند وحشی اوریال خاستگاه بسیار مناسبی در این پارک جنگلی دارد و به نماد پارک ملی تبدیل‌شده‌ است. این‌گونه بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین زیرگونه گوسفند وحشی ایران محسوب می‌شود و یکی از خالص‌ترین جمعیت‌های قوچ و میش اوریال را در خود جای‌داده‌ است. جمعیت این حیوان در پارک جنگلی گلستان در دهه ۱۳۵۰ هجری شمسی حدود ۱۵۰ هزار رأس برآورد شده‌ بود که تقریباً معادل سه‌چهارم کل جمعیت گوسفندان وحشی اوریال دنیا می‌شد. باوجودی که امروزه جمعیت آن‌ها کاهش زیادی داشته؛ هنوز نیز مشاهده این حیوان، به‌خصوص در ارتفاعات جنوبی پارک آسان است.

معرفی پرندگان پارک ملی گلستان

۱۴۹ گونه پرنده در پارک گلستان زندگی می‌کنند که از این تعداد، ۴۸ نوع آن‌ها در بهار و تابستان در این جنگل حضور دارند و با فرارسیدن فصل‌های سرد، رهسپار مناطق گرمسیری می‌شوند. درمجموع جنگل گلستان ۶۲ گونه پرنده زیبای محلی دارد که در بین آن‌ها می‌توان به دارکوب سیاه، بلبل، توکای باغی، سهره‌، دم‌سرخ، بلدرچین، کوکر سینه‌سیاه، تیهو، قرقاول و کبک اشاره کرد. در کنار این پرنده‌های زیبا و آوازه‌خوان، پرندگان شکاری نیز در پارک ملی گلستان زندگی می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها عقاب دوبرار، عقاب دریایی دم‌سفید و هما است. اگر به اسطوره‌های ایرانی علاقه داشته باشید، حتماً به‌خوبی می‌دانید که پرنده هما جایگاه ویژه‌ای در اسطوره‌های ما ایرانیان دارد و می‌گویند افتادن سایه همای سعادت بر سر کسی، خوشبختی و شادکامی این فرد را به دنبال دارد. به‌این‌ترتیب آرزو می‌کنیم در سفری که به جنگل گلستان داشتید، سایه هما بر سر شما بیفتد.

تجهیزات لازم برای سفر به پارک ملی گلستان

به علت وسعت این پارک و تغیر اقلیم آب و هوایی آن، آب‌وهوای آن ثباتی ندارد. پس پیش از رسیدن زمان سفر در بار سفرتان چندین دست لباس گرم و معمولی بگذارید. دمای این پارک در روزهای گرم از ۲۵ تا نهایتاً ۳۵ درجه متغیر است و ازآنجایی‌که در جنگل ممکن است هرلحظه بارندگی شود، همراه داشتن لباس‌های ضد آب ضرورت دارد. همان‌گونه که در جریان قرار گرفتید، پارک ملی گلستان بافت زیست‌بومی متغیری دارد و بسته به نوع تفریحاتی که در بازدید از این جنگل در نظر دارید، تجهیزات لازم را انتخاب کنید. برای نمونه اگر اهل کوه‌پیمایی هستید، حتماً کفش و لباس مخصوص کوه‌پیمایی را به کوله‌پشتی‌تان اضافه کنید.

سیل‌های هولناک در این منطقه باعث شده تا جاده‌های سرسبز پارک جنگلی گلستان نه‌تنها برای حیوانات بلکه برای مسافران نیز خطرناک باشد. تاکنون چندین بار سیل و اتفاقات طبیعی جان شمار زیادی از مسافران و گردشگران را گرفته است.

بهترین زمان سفر به پارک ملی گلستان

شرایط جوی مناسب برای سفر به پارک جنگلی گلستان بهار و تابستان است. اما از حق که نگذریم فصل اما انصافاً باید اعتراف کرد این جنگل در پاییز زیبایی‌های خاص خودش را دارد و اگر از آن دسته طبعیت‌گردان عاشق‌پیشه‌‌ای هستید که در فصل برگ‌ریزان هوای مسافرت به سرتان می‌زند، پیشنهاد می‌کنیم برای مسافرت پاییزی به جنگل گلستان، لباس گرم و تجهیزات لازم به همراه داشته باشید.

بهترین زمان برای مسافرت به جنگل گلستان، بهار و تابستان است؛ اما این جنگل در پاییز زیبایی‌های خاص خود را دارد و اگر از آن دسته طبیعت گردان عاشق پاییز و رنگ‌های متنوع آن همراه با برگ‌های ریزان و نسیم خنک هستید، برای مسافرت به جنگل گلستان، لباس گرم و تجهیزات لازم به همراه داشته باشید.

پارک جنگلی گلستان به لحاظ تنوع زیست‌محیطی به‌تنهایی با بسیاری از کشورهای اروپایی رقابت می‌کند و نه‌تنها قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت‌شده ایران است، بلکه نیمی از پستانداران ایران در این پارک وسیع و زیبا به‌آرامی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.

به لطف چنین ویژگی‌هایی می‌توان گردشگران را به دودسته اصلی تقسیم کرد؛ اولین دسته افرادی هستند که می‌خواهند برای دیدن جاذبه‌های وصف‌ناپذیر پارک ملی گلستان دوباره سفری به این خطه سفری داشته باشند، دسته دیگر نیز طبیعت گردانی هستند که تاکنون فرصتی برای بازدید از پارک گلستان را نداشته‌اند؛ اما در این فکر هستند که در اولین فرصت، بار سفر ببندند و رهسپار یکی از زیباترین جنگل‌های ایران شوند. به همین دلیل ازآنجایی‌که مطمئن هستیم شما هم در یکی از این دودسته بالا قرار دارید و هوس بازدید از پارک ملی گلستان به سرتان زده است، در ادامه از جذابیت‌های این پارک می‌گوییم و به نکته‌هایی اشاره می‌کنیم تا به لطف این اطلاعات بازدیدی خاطره‌انگیز و فراموش‌نشدنی از پارک گلستان داشته باشید.

اگر قصد سفر و اتراق در این پارک رادارید، ترجیحاً مجهز سفر کنید تا امنیت بیشتری داشته باشید و حسابی خوش بگذرانید. البته پارکینگ‌ها و کمپینگ‌هایی جهت استراحت و اقامت شبانه در پارک ملی گلستان وجود دارد که امکان دسترسی به آن‌ها آسان است. این پارکینگ‌ها حداقل وسایل و تجهیزات تفرجگاهی از قبیل میز و نیمکت، اجاق، سطل زباله و سرویس‌های بهداشتی رادارند. ساختمانی نیز به‌منظور ارائه اطلاعات، نمایش فیلم‌ها و اسلایدهای مربوط به منطقه و نیز بیان مسائل زیست‌محیطی در نظر گرفته‌شده است.

مسیریابی پارک گلستان

زمانی که پای وسعت پارک جنگلی وسط باشد، وسعت پارک جنگلی گلستان که ۹۰۰ کیلومترمربع است، به میان میاید. همین موضوع باعث ایجاد مسیرهای مختلفی برای دسترسی به این پارک شده است. یکی از محبوب‌ترین مسیرها، در جاده شمال کشور به خراسان شمالی است. در این مسیر، مسافران از راه شمال و خراسان از جنگل گلستان عبور می‌کنند. این جاده در منطقه‌ای جنگلی و کوهستانی واقع‌شده  است و به کمک آن به‌راحتی می‌توانید مسیر پارک گلستان را در پیش بگیرید.

از جذاب‌‏ترین فعالیت‏‌های پارک، تماشای گل‌ها و پرندگان در فصل بهار، پروانه‌ها در تابستان، گاو‌بانگی (مرال) و تماشای قارچ‌ها در فصل پاییز و تماشای گرازها در برف زمستان است. درواقع، پارک ملی گلستان بهترین مکان برای طبیعت گردان و عکاسان حیات‌وحش محسوب می‌شود.

در مواجه با هرگونه حیوان در حیات‌وحش، جوانب احتیاط را در نظر بگیرید. از طرف دیگر به خاطر داشته باشید که گرازها خطر جدی برای بچه‌های کوچک شناخته می‌شوند.

اقامت در پارک جنگلی گلستان

در پارک ملی گلستان امکان برپایی کمپ وجود دارد. همچنین محل‌هایی برای اقامت تعبیه‌شده است. همچنین وجود آبشارها و دریاچه‌های زیبا فضای مناسبی را برای پیک‌نیک فراهم کرده است. بازدید از پارک ملی گلستان در همه فصل‌ها امکان دارد زیرا این منطقه در هر فصل جذابیت‌های مخصوص به خود را پیش چشم شما می‌گستراند.  از مهم‌ترین کوه‌هایی که در این منطقه قرار دارد، می‌توان به قره قون، تنگه گل، شاخا، یکه قدم، المه، قره قاشلی، قوفی قورچی و دره‌های آلمه و آنسر اشاره کرد. همچنین مهم‌ترین رودخانه‌های موجود در این پارک عبارتند از ادرسو، زاو، قرتو، چشمه‌های گلشن، گلستان، جانو، سردارخانه، دوشان، آق سو و کرکولی است.

حدود 12 پاسگاه محیط‌‌‌‌‌بانی داخل این پارک جنگلی گلستان وجود دارد که البته در حال حاضر چهار پاسگاه به دلیل کمبود نیرو غیرفعال است. 53 نفر در همه این پاسگاه‌ها فعالیت می‌کنند که 32 نفرشان مأمور اجرایی هستند. در هر شیف حدود 20 نفر از این منطقه حفاظت می‌کنند.

پرسش‌های متداول

پارک ملی گلستان کجاست؟

بخش اعظم پارک در استان گلستان، حدود ۳۴ درصد آن در استان خراسان شمالی و بخش ناچیزی در استان سمنان قرار دارد.

بهترین زمان بازدید از پارک ملی گلستان چه فصلی است؟

بهار و تابستان

جاذبه‌های پارک ملی گلستان کدم‌اند؟

آبشارهای خروشان نظیر آبشار اوچر، چشمه‌های جوشان مانند چشمه دوشان، سردارخانه و جانو و همین‌طور کوه‌ها و دره‌ها از جاذبه‌های این پارک هستند.

آیا پارک ملی گلستان ثبت ملی شده است؟

بله. پارک جنگلی گلستان در سوم دی ۱۳۸۷ هجری شمسی در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

پایان مطلب