چطور از پوست خود در مقابل اشعه فرابنفش مراقبت کنیم؟

به گزارش پارت نیوز ؛ با توجه به تابستان گرم و خطرناکی که از نظر اشعه فرابنفش پیش رو داریم، بهتر است کمی با این اشعه آشنا شویم و راه‌های مراقبتی در مقابل آن را بدانیم تا در آینده دچار مشکل نشویم.

اشعه فرابنفش چیست؟

خورشید مهم‌ترین منبع تولید و تابش پرتو فرابنفش است. این اشعه بانام پرتو UV نیز شناخته می‌شود که تقریباً ۱۰ درصد از تمام امواج گسیل‌شده از سطح خورشید را به خود اختصاص داده است. اشعه uv همان اندازه که برای پوست و بدن انسان خوب است می‎‌تواند به انسان ضرر برساند.

به‌صورت کلی افرادی که راجع به اشعه uv اطلاعات دارند. این اشعه خواص و کاربرد‌های متفاوتی دارد.نور فرابنفش می‌دانند و از ویژگی‌های مثبت آن استفاده می‌کنند. جایگاه نور طبیعی و تأثیرات مثبت آن بر روی انسان امری واضح است، بااین‌وجود این اشعه کاربردهای دیگری نیز دارد اما از خطرات آن نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد.

فواید اشعه UV

این اشعه علاوه بر مضرات فوایدی نیز دارد که در ادامه به  آن خواهیم پرداخت.

ساخت ویتامین D

نور خورشید منبع مهمی برای ساخت ویتامین D در بدن انسان است. ویتامین D جزء کلیدی برای ساخت استخوان‌ها است. همچنین یکی از موارد مهم در افزایش سطح سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان‌ها ازجمله سرطان کولون هست. این اشعه در پیشگیری از افسردگی نیز نقش بسزایی دارد. آمارها نشان می‌دهد ۶۹ درصد مردم از کمبود ویتامین D و یا بر اساس برخی مستندات ۸۰ درصد جمعیت ایران رنج می‌برند.

آثار گندزدائی و ضدعفونی‌کنندگی

اشعه فرابنفش می‌تواند بسیاری از باکتری‎‌ها و ویروس‌ها را از بین ببرد. این کاربرد از دوران قدیم در میان مردم کشف‌شده بود. در آن دوران آفتاب و نور خورشید جهت حذف میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شده است. اشعه ماورای بنفش قادر است بر دی ان ای میکروارگانیسم‌ها اثر بگذارد و منجر به از بین رفتن آن شود که در این صورت سبب مرگ میکروارگانیسم یعنی باکتری، ویروس، قارچ و جلبک‌ها می‌شود.

به ‌همین دلیل UV هیچ اثر بدی بر کیفیت آب ندارد و یکی از کاربردهای آن است که روزبه‌روز نیز در حال افزایش است. امروزه به‌عنوان یک روش مؤثر در گندزدائی میکروبی آنچه در مقیاس خانگی و چه صنعتی و همچنین استفاده در تصفیه آب شهری مطرح است.

اصلاح مشکلات پوستی و درمان

برای درمان و اصلاح برخی مشکلات پوستی می‌توان از پرتو UV استفاده کرد، ازجمله یکی از این مشکلات پسوریازیس نام دارد.

بهبود خلق‌وخو و روحیات

پژوهش‌های متعددی حاکی از  آن است که اشعه فرابنفش سطح  فعالیت ترشحی غده پینه آل پس از دریافت نور خورشید افزایش می‌دهد. یکی از این ترکیبات تریپتامین است که ترشح آن در بهبود خلق‌وخو را نقش بسزایی دارد.

تأثیر مثبت در بینایی برخی از حیوانات

نورUV  در تشخیص میوه‌های رسیده توسط برخی حیوانات حائز اهمیت است. گاهی اوقات بازتاب نور یو وی برای پرنده‌ها نیز منجر به تشخیص بهتر محیط و در زنبورها به تشخیص گل مناسب کمک می‌کند.

فیزیوتراپی

دیگر کاربرد نور فرابنفش در فیزیوتراپی است. از این نور برای درمان بیماری‌ها در فنون فیزیوتراپی استفاده می‌شود.

 لامپ فلورسنت

از این محصول صنعتی به‌عنوان مهم‌ترین کاربرد اشعه فرابنفش یاد می‌شود. نحوه کار این لامپ‌ها به این صورت است که در داخلشان لایه‌ای فسفری همراه با جذب فرابنفش وجود دارد که می‌تواند آن‌ها را به نور مرئی تبدیل می‌کند.

تأثیر مهم در جهت‌یابی حشرات و خزندگان

بازتاب پرتو فرابنفش به حشرات کمک می‌کند که مسیریابی بهتری داشته باشند. دلیل اینکه گاهی نورهای محیطی منجر به اختلال در پرواز حشرات می‌شود نیز همین است. از این فن برای جذب حشرات و در ساخت حشره‌کش‌های نوری استفاده می‌شود.

مضرات اشعه فرابنفش برای بدن

اشعه فرابنفش می‌تواند تأثیرات مخرب و خطرآفرین بسیاری برای بدن داشته باشد.

لکه‌های پوستی و جوش‌ها

بیشتر جوش‌ها و لکه‌های پوستی به‌وسیله اشعه UVB تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

سوختگی و قرمزی پوست

اگر پوست بدون محافظت از تابش UV در معرض آن قرار گیرد، ممکن است بدن به‌صورت سوختگی یا قرمزی پوستی واکنش نشان دهد.

ضعف سیستم ایمنی

اشعه UV می‌تواند منجر به ضعف سیستم ایمنی بدن شود و بر درمان بیماری‌ها تأثیر بگذارد.

ایجاد پیری زودرس پوست

تابش UVA می‌تواند باعث کاهش تولید کلاژن و الاستیک در پوست شود و درنتیجه پیری زودرس پوست را ایجاد کند.

افزایش خطر سرطان پوست

بیشترین عامل مؤثر در ایجاد سرطان پوست، نور خورشید و اشعه UV آن است. تابش UVB به‌خصوص می‌تواند باعث ایجاد سرطان باشد.

بااین‌حال، محافظت از بدن در برابر اشعه UV می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند. استفاده از کرم ضد آفتاب، پوشیدن لباس محافظتی، استفاده از عینک آفتابی و جلوگیری از تابیدن به خورشید در ساعت‌های پر تابش (معمولاً بین ساعت ۱۱ صبح تا ۴ بعدازظهر) می‌تواند به محافظت از بدن در برابر اشعه فرابنفش کمک کند.

چه ضد آفتابی در مقابل اشعه فرابنفش کاربرد بهتری دارد

نوعی کرم است که از پوست در برابر پرتوهای UV-A و UV-B محافظت می‌کند. ترکیباتی که در ضد آفتاب‌ها استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

ترکیبات آلی

دسته‌ای از ترکیبات که پرتوهای فرابنفش را جذب می‌کنند که به‌عنوان نمونه می‌توان آووبنزون را نام برد.

ترکیبات معدنی

این مواد که شامل تیتانیم دی‌اکسید و اکسید روی هست از عوامل بازتاب شدن پرتوهای فرابنفش است.

ذرات آلی

ترکیباتی هستند که بخش زیادی از نور فرابنفش را جذب می‌کنند و باقی‌مانده را بازتاب یا پراکنده می‌کنند. «بیسوکتریزول» (

این محصولات در دسته فاکتور محافظتی آفتاب  Sun Protection Factor | SPF قرار می‌گیرند که از توان بالایی در محافظت از پوست در برابر پرتوهای فرابنفش خورشید دارند. هرچه میزان این فاکتور عدد بالاتری باشد یعنی از پوست در برابر آفتاب سوختگی بیشتر محافظت می‌کنند.

دسته‌بندی‌های اشعه فرابنفش؛ انواع اشعه فرابنفش

اشعه فرابنفش انواع متفاوتی دارد.

پرتوهای  UV-A

این بخش از پرتوهای فرابنفش که بانام نور سیاه نیز شناخته می‌شوند، طولانی‌ترین طول‌موج را داشته و کمترین آسیب را به انسان می‌رسانند. پرتوهای UV-A توسط برخی از حشرات و پرندگان دیده می‌شوند و برای ایجاد نور «شب‌تابی یا فلورسانس» (Fluorescence) کاربرد دارد و باعث پیری زودرس و ایجاد چین‌وچروک در پوست می‌شود.

پرتوهای  UV-B

بخش زیادی از پرتوهای UV-B توسط لایه ازون جذب‌شده و به زمین نمی‌رسد. آفتاب‌سوختگی، افزایش خطر سرطان پوست و سایر آسیب‌های سلولی از آثار برخورد زیاد انسان با این دسته از پرتوهای فرابنفش است.

پرتوهای UV-C

مضرترین خطرناک‌ترین باند از پرتوهای فرابنفش پرتوهای UV-C هستند که تقریباً به‌طور کامل توسط لایه‌های ازون جذب می‌شوند. این دسته از پرتوهای فرابنفش برای کشتن میکروب‌ها و ضدعفونی کردن سطوح، هوا و خوراکی‌ها و همچنین گندزدایی فاضلاب به کار استفاده می‌شوند.

البته لازم به ذکر است که اشعه UV انواع مختلفی دارد که کاربرد و تأثیرات مختلفی هم دارند. برای نمونه در یک روز آفتابی و در زمان ظهر ۹۵% اشعه خورشید از نوع UVA و ۵% از نوع UVB است و کل UVC و بیشتر UVB توسط لایه اوزن به دام انداخته می‌شوند.

انتهای مطلب